30 október, 2011

Aratunga, fimmtíu árum síðar (7) - lokaþáttur

Já, ætli fari nú ekki að koma nóg af þessu. Það var dálítið Aratunguhlé hjá mér frá 1975-9, en þá kom ég aftur og hóf störf við Reykholtsskóla, sem þá hét svo. Þar fengum við fD, með tvo unga syni, nýbyggt einbýlishús til afnota, sem einmitt stóð í næsta nágrenni við Aratungu - ætli það heiti ekki Miðholt 3. 
Ég var ekki lengur sá sem skellti mér á sveitaball, heldur kom ég nú í auknum mæli að þessum samkomum sem starfsmaður, enda sogðist ég fljótlega inn í starf ungmennafélagsins.
Þarna fékk ég að líta skemmtanalífið frá talsvert öðrum sjónarhóli, og þar var auðvitað margt gott og vont, eins og gengur. Auk þess var ég í þannig starfi að ekki þótti gott að vera of áberandi í skemmtanalífinu. Ég lærði það smám saman. 
Það er eins og mig minni að þegar þarna var komið hafi lögreglan ekki komið lengur að gæslunni, heldur hafi húsið sjálft útvegað fólk í þetta. Þetta ver ekki síst vegna þess hver dýrt var orðið að fá lögregluna.
Í gula húsinu þar sem við bjuggum urðum við nú ekkert sérlega mikið vör við sveitaböllin fyrir utan  bassadrunurnar  - dúmm, dúmm, dúmm - og síðan ef maður leit út á bjartri sumarnótt og leit ungt fólk  vera að dunda sér (það var gerður íslenskur texti við þetta lag, sem lýsir því hvað þarna fór stundum fram:)) á bak við kartöflukofann sem stóð við heimreiðina að skólastjórabústaðnum. 
Þetta var allt ágætt, en nú verð ég að fara setja punktinn á eftir þessari yfirreið hugans um sögu Aratungu - brot af sögu Aratungu, enda farinn að eyða allt of miklum tíma í þetta. Mörgu hef ég eðlilega ekki gert skil, enda er þetta vettvangur þar sem ég ræð nákvæmlega hvað ég skrifa og hvernig. 
Jafnóðum og ég hef verið að slá þetta inn hafa komið ný tilvik upp í hugann, sem ekki eru gerð skil hér, og mér er sagt að eftir því sem tímar líða muni opnast enn frekar fyrir þetta allt saman.

Í lokin nefni ég dæmi um ýmislegt það sem ónefnt er:


  • leiklistarstarfið
  • árshátíðir og þorrablót
  • kjúklingauppreisnina
  • foreldrabyrðina
  • minni fyrrverandi nemenda
  • afsagaðan fingur
...þetta voru bara nokkur dæmi.

Hlutverk Aratungu er mjög breytt frá því var í upphafi:
Það vita auðvitað allir að sveitaböllin eru horfin og koma varla til baka, og menn geta deilt um hvernig þróun það er.  Enn eru haldnar árshátíðir og réttaball, barnaball á jólum og þorrablót og eitthvað fleira svona fast, auk funda og annars slíks. Þá er skólmötuneytið þarna senn sem fyrr, en þar er heldur betur vel mannað í eldamennskunni nú um stundir. 
Þar sem áður var símstöð og íbúð húsvarðar, eru nú skrifstofur sveitarfélagsins, þar sem áður var þykkt rautt teppi í anddyrirnu, eru komna gráleitar flísar, þar sem áður var sjoppan, þar sem maður pantaði í gegnum gat á glervegg, svona eins og í bönkum, þar er komið salerni fyrir fatlaða, þar sem áður var ölsalan (öl og gosdrykkir var ekki selt á sama stað og sælgætið) er nú uppþvottavél.

Allt þróast og breytist þar  með talið svona félagsheimili til sveita. Það eru ýmsir möguleikar í þessu húsi sjálfsagt. Vandinn er að finna þá starfsemi sem gefur það af sér sem til þarf til viðhalds og endurbóta.

Þar með segi ég þetta gott.

29 október, 2011

Aratunga, fimmtíu árum seinna (6)

Margt er horfið í gleymskumistur frá sveitaballatíma mínum í Aratungu - nei, það er ekki vegna þess sem þú heldur - það eru nú liðin um það bil 40 ár síðan!
Hér eru nokkur leiftur, sem ég veit ekki einusinni hvort eru frá nákvæmlega þessum tíma:

- Sætaferðir frá BSÍ. Maður vildi helst vera kominn á ballið áður en rúturnar kæmu úr bænum eða frá Selfossi. Það var miðað við að dansleikir hæfust kl. 21.30 og að þeim lyki kl. 02.00. Fólk kom víða að, enda gafst ekki betra tækifæri fyrir ungt fólk til að koma saman og skemmta sér. Ég veit um marga, vítt um land sem eiga afskaplega ljúfar minningar frá þessum "svallsamkomum" eins og margir vildu nú kalla þetta.

- Löggan var á svæðinu. Viðhorfið til laganna varða var harla misjafnt og talsvert var um að það skærist í odda. Það voru sveitalöggurnar okkar sem komu best út úr þessu - höfðu mannlegri aðferðir við að hjálpa fólki að losna við streitu eða reiði, nú eða ölæðisalgleymi. Bragi á Vatnsleysu og Hárlaugur, heitinn, í Hlíðartúni voru meðal þeirra sem sinntu löggæslustörfum á þessum árum og það vita allir sem þá þekkja, að þar er/var ekki um neina svíðinga að ræða. Það er ekki óliklegt að fleiri sveitungar hafi komi fram í lögguhlutverki, en nánast viss um það.

-Niðri í kjallara í Aratungu var fangaklefi, sem mér þótti afskaplega merkilegur áður en ég hafði aldur til ballferða. Þá þótti mér þessi klefi vera til marks um illsku mannanna. Þarna gat maður séð þornaða blóðbletti  á veggjum. Seinna varð þetta í huganum eitthvað sem nýttist þjónum laga og reglu og þar með almenningi sem staður til að kæla niður einstaklinga sem ekki tókst að hafa taumhald á sjálfum sér.

Ef að kraftur orðsins þver

á andans huldu brautum,
gefa á kjaftinn verðum vér
vorum skuldunautum.
Káinn
- Það gengu af því sögur að slagsmálagengi gerði sér ferð á sveitaböll til að "snapa fæting". Aððallega heyrði ég af, eða varð var við hóp af þessu tagi sem kom frá Selfossi. Það myndaðist stundum núningur milli Selfyssinga annarsvegar og annarra hinsvegar. Þarna voru í fararbroddi miklir slagsmálahundar, sem ég sé stundum enn í dag í virðulegu afahlutverkinu. Mér fannst þeir vera hálf glataðir í þá daga, ekki síst þar sem þeir lágu, alblóðugir í rifnum fatalörfum fyrir hunda og manna fótum.




- Það losnaði sannarlega um ýmsar hömlur á sveitaböllum, svo sem eins og á öðrum samkomum af svipuðum toga fyrr og nú, hér og þar. Maðurinn er alltaf samur við sig. Þegar ég tala um að losna við hömlur, þá var ekki bara um að ræða hömlur sem leiddu af sér barsmíðar, heldur hjálpuðu aðstæðurnar ekki síður við að lyfta loki feimninnar, sem víða var nóg af, og sýna þannig hvað raunverulega bjó undir (meðan enn var ekki komið of mikið í belginn af göróttum drykkjum).





- Eftir á að hyggja finnst mér að það megi segja margt gott um sveitaböllin:

  • þau auðvelduðu mörgum leitina að framtíðar maka.
  • þau voru vettvangur fyrir ung fólk til að hittast og kynnast því nýjasta sem var í gangi 
  • þau auðvelduðu að mörgu leyti skrefin sem hver einstaklingur þarf á einhverjum tímapunkti að stíga úr bernskunni yfir í heim fullorðins fólks.
  • tilvera þeirra varð til að efla íslenska tónlistarmenn.
  • þau sköpuðu tekjur inn í sveitirnar.
Ætli það hafi ekki verið þegar félagsheimilin fengu vínveitingaleyfi sem sveitaböllin fóru smám saman að renna sitt skeið.

(enn og aftur get ég bölsótast yfir þeirri vitleysu að hækka lögræðisaldur í 18 ár og gera með þeim hætti fullorðið fólk að börnum fram eftir öllu).

(þá er bara eftir einn þáttur)


Aratunga, fimmtíu árum seinna (5)

Ég var svo óheppinn, á þeim tíma sem maður var að öðlast réttindi af ýmsu tagi, að vera fæddur síðast í árinu. Mig minnir nefnilega að það hafi verið tilgreindur fæðingardagur á nafnskírteininu sem ákvarðaði hvort mað komast inn á dansleiki þess tíma sem hér um ræðir. Ég fékk nú ekki að reyna að fara í á svona samkomur fyrr en ég var orðinn fullra 16 ára, frá og með janúarbyrjun 1970. Þá hef ég líklega átt mín fyrstu sveitaballaspor á sumarvertíðinni það ár og næstu 4 ár þar á eftir - minna eftir það.

Ég held að ég hafi nú aðallega farið á böllin í Aratungu þó vissulega hafi ég komið í hin húsin þrjú líka. Árið 1982 (sjá fundargerð í síðustu færslu) var hægt að fara á 19 dansleiki í uppsveitunum frá miðjum maí fram í lok september, þar af voru 6 í Aratungu. Það get ég fullyrt og ekki var ég svo sprækur að  eltast við þá alla 19, en mér finnst ekki ólíklegt að ég hafa farið á 5-6 yfir sumarið og þá ekki alla í Aratungu þar sem ég eyddi sumrunum á þessum árum við að smíða brýr vítt um landið.

Hljómsveitin Mánar, sem var stofnuð 1965, átti sinn blómatíma á sama tíma og sveitaballavirkni mín var mest. Það var nánast guðlast ef aðrar hljómsveitir spiluðu á sveitaböllunum - gerðist reyndar við og við, en það minnir mig að hafi nú ekki verið algengt. Ég ætla nú ekki að fara út í neina greiningu á hvað það var við þessa hljómsveit sem höfðaði til þess markaðar sem þarna var um að ræða, en allavega féll það sem þeir kusu að spila, vel að tónlistarsmekk mínum á þessum tíma. Til marks um það, hve minni mitt er gloppótt, ennþá, þá gat ég ómögulega munað hvaða lag það var sem ölllum Mánaböllum lauk á. Ég var viss um að það hafi verið eitthvað með Jethro Tull, fann ekkert líklegt. Ég fékk lítil viðbrögð við tilmælum um að lesendur gaukuðu að mér upplýsingum um þessa: einn brást við og minnti að þarna hafi verið um að ræða Black Magic Woman með Santana.

Nútímamaðurinn, ég, hélt áfram leit minni og komst á að því að til er fésbókarsíða um Hljómsveitina Mána. Ég varpaði fyrirspurn inn á vegginn þar og viti menn - ég fékk svar: Vangalagið hjá Mánum var July Morning með Uriah Heep


Þá liggur það fyrir. Margt sem Mánar og Uriah Heep hafa á samviskunni. Þetta lag kom út 1971, spurning hvert var vangalagið hjá þeim á undan því?

Ég neita því ekki, að það komu tímabil þar sem ég var búinn að fá alveg nóg af Mánum, alveg eins og margir fengu nóg af Steina Spil, Ómari Ragnarssyni nú eða hverjum þeim sem er yfir og allt um kring, of lengi.

(meira kemur..)

28 október, 2011

Síðdegissleggjudómaþátturinn

Einstaka sinnum kemur það fyrir að ég stilli á þátt sem ber nafnið Reykjavík síðdegis og er á útvarpsstöðinni sem kallast Bylgjan. Undanfarin ár hefur þessi þáttur hafist á því að fólki gefst kostur á að hringja þarna inn og lofa eða lasta.


Ég hlustaði áðan, eins og stundum áður.
Bylgjan góðan dag. Vilt þú lofa eða lasta eitthvað, eða einhvern.
Já ég vil lofa lögregluna. Þetta er frábær lögregla sem við eigum.
Já, einmitt. Lögreglan stendur sig við þrátt fyrir að hún hafi ekki úr miklu að moða.
Já þetta eru hörkukallar í lögreglunni - kalla ekki allt ömmu sína.
Það er satt hjá þér. En á einhver að fá lastið frá þér.
Ég vil lasta ríkisstjórnina.
Nú, hversvegna viltu gera það?
Nú vegna þess hvernig hún er að fara með heimilin/fjölskyldurnar í landinu.
Einmitt, þakka þér fyrir það. Já það má sannarlega gera betur. Jæja þá er það næsti. Hvern vilt þú lofa eða lasta?

....þetta samtal er alveg eins og hið  fyrra, utan að síðasta setning viðmælandans er á þessa vegu:
Það á bara að henda þess helvítis drasli út úr kofanum þarna við Austurvöll.

Þarna kom síðan inn ung kona, sem, eins og hinir, lofaði lögregluna, en vildi ekki lasta ríkisstjónina.
Hva....styðurðu ríkisstjórnina?!!! spurði spyrjandinn, hneykslunarrómi.

Það kom á konuna. Henni vafðist tunga umm tönn. 
Eeee...sko...nei, nei. Mér finnst bara að það þurfi ekki að vera alltaf að útvarpa þessari neikvæðni.
Má, þá fólkið ekki segja skoðun sína? Eigum við kannski að banna fólki að lasta ríkisstjórnina.

Þarna spurði spyrjandinn áfram þar til konan hrökklaðist af línunni.

ÞÁ KEM ÉG AÐ TILGANGI MÍNUM MEÐ ÞESSU FJASI.

Ef éf segi við einhvern:
Þú ert nú meira helvítis fíflið.
Er ekki eðlilegt að ég þurfi að rökstyðja það með einhverjum hætti? Til dæmis, svara þessari spurningu:
Hversvegna segir þú það?
Ég get alveg skellt fram einhverri sleggju:
Það vita það nú allir!
Hvað áttu við?
Nú bara allir.
Hvaða allir?

...... svona getur spyrjandinn haldið áfram að spyrja þar til í ljós kemur hvort þarna er um vel ígrundaða skoðun að ræða, eða bara hreina sleggjudóma.


Hversvegna héldu spyrjendurnir ekki áfram að spyrja í dag, nema þegar konan kvartaði yfir neikvæðninni?


Mig langar að fá, til dæmis, svona framhald af þessum fyrstu viðmælendum:
Nú vegna þess hvernig hún er að fara með heimilin/fjölskyldurnar í landinu!
Hvernig er hún að fara með heimilin?
Nú, það eru allir að missa íbúðirnar sínar. 
Allir? Er það rétt?
Jæja þá, margir. Er þetta velferðarstjórnin sem ætlaði að bjarga þessu öllu? 
Ætlaði hún að bjarga öllu?
Já!
Hvaðan hefurðu það?

,..... svona má spyrja, fá fólk til að rökstyðja mál sitt. Kannski hefur það þessi fínu rök  fyrir skoðununm sínum. Kannski eru þetta bara algerir hálfvitar. 


Það væri skemmtilegt verkefni hjá Bylgjunni að gera á því rannsókn úr hvaða þjóðfélagshópum innhringjendur koma.

27 október, 2011

Aratunga, fimmtíu árum seinna (4)

Ég ætla nú að leika biðleik, áður en ég tekst á við að lýsa einhverju af því sem ég og aðrir reyndu og upplifðu á blómatíma sveitaballanna hér í uppsveitum. Þaðan búa margir miðaldra, virðulegir borgarar, að ótrúlegum reynslusögum, en eins og með svo margt: það sem gerðist á sveitaböllunum, verður áfram í þeim minningasjóði - það væri varla á það hættandi fyrir marga að ljóstra slíku upp við afa- og ömmubörnin í samfélagi nútímans.

Biðleikurinn er til kominn vegna þess að ég get ómögulega munað hvaða lag það var sem Mánar enduðu öll sín sveitaböll á. Kannski einhver sem veit gauki því að mér. Mig minnir að það hafi verið Jethro Tull með flautuleik, en er ekki viss.

Biðleikurinn, já...
Það kom upp í hendurnar á mér fundargerð, í tengslum við afmæliskvöldvökuna sem áður er nefnd. Hún er frá því í marz, 1982. Síðan þá erum við búin að ganga í gegnum samkeppnisbrjálæðið allt saman, með tileyrandi hruni, meðal annar þar sem kapítalisminn virkaði ekki í frænda-, kunningja-, vina- og flokksbræðrasamfélaginu.

Kannski felst einmitt blómatími sveitaballanna í uppsveitunum í því sem gerðist á árlegum fundum eins og þeim sem hér um ræðir.

Sviðið var, að hér voru komi 4 félagsheimili hvert öðru glæsilegra, Aratunga, Borg í Grímsnesi, Árnes í Gnúpverjahreppi og Flúðir í Hrunamannahreppi. Það var blómatími í dægurtónlistarlegu tilliti. Fólk taldist fullorðið og hæft til að fara á dansleiki þegar það var 16 ára.
Allt frá árinu 1966 komu saman tveir fulltrúar frá hverju félagsheimilanna og röðuðu niður helgunum, ekki síst yfir sumarið. Þeir gerðu nú heldur meira en það.
Á fundinum sem ég nefndi var eftirfarandi ákveðið um verðlag:
Miðaverð: kr. 150
Ölflaska: kr. 10
Flatkökur: kr. 15
Brauðsamloka: kr. 20
Fatagæsla: kr. 5 (á flík)

Þarna fundu þessir hagsmunaaðilar þann flöt, að það gæti verið betra fyrir alla aðila að skipta kökunni jafnt á milli sín, frekar en slást um hana.

Ég vil kalla þessa aðferð NÚ MÁ ÉG - NÚ MÁTT ÞÚ aðferðina við að lifa saman. Það væri gaman ef sagnfræðingur tæki sig til og rannsakaði ris of fall sveitaballanna.

Þau voru allavega harla mikilvæg, í mörgu tilliti.

26 október, 2011

Setið yfir í stærðfræðiprófi

Hver veit nema innan fárra ári verið glæpasagan mín - sálfræðitryllirinn á allra vörum.  Það kemur fyrir einstaka sinnum að ég tek að mér að sitja yfir hinum og þessum prófum - í morgun var það stærðfræði, sem er nú ekki beinlínis það sem ég er að velta fyrir mér dags daglega.
Ég hef það þannig við aðstæður sem þessar, að ég er með blað og skriffæri  og sé til hvað gerist.

Þetta var útkoman í morgun:

Eftir því sem tímar liðu varð erfiðara fyrir hann að takast á við illskuna sem kraumaði djúpt í sálarfylgsnunum. Hvert árið sem leið færði hann nær  þeirri óumflýjanlegu stund þegar hann gæti ekki lengur ..... haldið henni í skefjum. Hún vissi að hverju stefndi og bjó sig undir það, samviskulaus, hiklaus, þolinmóð, einbeitt ... að losna. Því lengri tími sem leið, því öflugri varð hún.
Hann óskaði þess með sjálfum sér, að hann hefði hleypt henni út strax og hann varð var við hana fyrst. Nú var það of seint. Með hverjum mánuðinum jókst þrýstingurinn.

Þetta er nú aldeilis skemmtileg byrjun á 600 síðna stórvirki.
Það virðist stefna í einstakalega frumleg efnistök.
Nú er bara að bíða eftir að komast á eftirlaun, væntanlega.

25 október, 2011

Aratunga, fimmtíu árum seinna (3)

Það kom fram í yfirferð Garðars Hannessonar, sem var fyrsti húsvörður í Aratungu, að tvennt hafi orðið til þess að salurinn varð minni en upphaflega var gert ráð fyrir:
- Leikhúsmenn einhverjir hvöttu menn til að dýpka leiksviðin á öllum þessum félagsheimilum sem var verið að byggja um allt land á þessum tíma. Það þyrfti til þess að Þjóðleikhúsið gæti komið með sýningar í húsin. Þetta var gert í  Aratungu. Sviðið var dýpkað um einn metra, en á móti minnkaði salurinn á lengdina um einn metra.
- Vegna skorts á þaksperruefni var síðan gripið til þess ráðs að lækka þakið um 30 sentimetra.

Það var svo í þessu húsi sem Tungnamenn hófu að iðka íþróttir sínar þegar það var leyft - það virðist hafa verið talsverð andstaða við að hleypa svo eyðileggjandi starfsemi sem íþróttum inn í húsið. Leikfimin í barnaskólanum var ekki flutt niður í Aratungu fyrr en um það bil 5 árum eftir að húsið var tekið í notkun - leikfimin var iðkuð áfram af krafti á gangi í barnaskólanum sem er um það bið 3m á breidd og kannski 15-20 m á lengd.  Ég er ekki hissa á hve góðu valdi við, sem þarna iðkuðum leikfimi af krafti undir stjórn Þóris Sigurðssonar frá Haukadal, höfum náð á fínhreifingum.

Það kom að því að ég fékk að fara á fyrstu körfuboltaæfinguna í húsinu - giska á að það hafi verið 1966 eða 7. Sú reynsla hafði svo djúpstæð áhrif á mig, ungan sveininn, að ég svaf ekki alla nóttina á eftir - man enn örvæntinguna yfir þessu svefnleysi klukkan sex um morguninn.

Þarna var síðan lagður grunnurinn að gullaldarliði Tungnamanna í körfubolta, sem ég var auðvitað hluti af. Í þessu liði voru margir öndvegis leikmenn, sem náðu undraverðum tökum á þessum leik í þessu húsnæði sem varð stöðugt smærra eftir því sem leikmennirnir eltust og stækkuðu.
Þegar liðið góða fór síðan í önnur hús til að keppa við nágranna, þá var að jafnaði hærra til lofts (hafði ekki verið timburskortur á landinu). Þar vakti skottækni þeirra í liðinu sem tóku langskotin talsverða athygli - körfurnar urðu samt ekkert færri þess vegna.

Á æfingum var hléið alltaf talsvert tilhlökkunarefni, en það var farið í ölkælinn og tekið úr eins og einni Sinalco, ískaldri.

(enn verður áfram haldið - framundan er að fjalla um sumardansleikina - þar gerðist allt)

24 október, 2011

Aratunga, fimmtíu árum seinna (2)

Árið 1961 var ég talsvert ungur eins og áður hefur komi fram og menn geta ímyndað sér. Þá var nýja félagsheimilinu gefið nafnið ARATUNGA, með öðrum orðum tungan hans Ara. Þannig skildi ég þetta allavega og lái mér hver sem vill.
Hér niðri í Laugarási var aðeins um einn Ara að ræða, sem eitthvað kom fyrir í umræðu manna á meðal.  Það þarf því engum  að þykja það skrýtið, að ég hafi tengt nafnið á nýja félagsheimilinu við þann eina Ara sem ég þekkti þá, Ara í Auðsholti.  Það dettur nú væntanlega engum í hug, að Aratunga hafi hlotið nafn vegna hans í raun, en ég man enn myndina sem mótaðist í höfðinu á mér og sem átti að mynda nokkurskonar lógó hússins.

Aratunga er í Biskupstungum. Biskupstungur draga nafn sitt af tungum tveim, Eystri tungunni og Ytri tungunni. Austan Eystri tungunnar er Hvítá, vestan Ytri tungunnar er Brúará og þarna á milli er síðan Tungufljót.
Ég reikna með að tungu-hlutinn í Aratungu sé til kominn vegna þessara  tungna. Ara hlutinn vísar hinsvegar til Ara fróða Þorgilssonar, sem var í fóstri í Haukadal frá 7-21 árs og er talinn hafa verið aðalhöfundur Íslendingabókar og Landnámu.
Ari Þorgilsson virðist hafa lært klassísk fræði í Haukadal og var vígður til prests og þjónaði á Stað á Ölduhrugg (Staðastað). Ari þessi var nú bara í 14 ár hér í sveit, sem barn og ungur maður, en sú dvöl hans dugði til gera hann ódauðlegan í nafni félagsheimilis sveitarinnar.

(meira síðar)

23 október, 2011

Gamall skólabróðir í prestshempu

Það æxlaðist svo að við fD skelltum okkur á þrjúbíó í Félagsheimilið Árnes. Ég frétti af þessari mynd í kringum heimildamyndahátíð á Vestfjörðum. Hún hlaut þar áhorfendaverðlaun og hefu síðan verið sýnd í höfðuborginni.
Ég ætlaði mér alltaf að sjá þessa mynd. Ekki vegna þess að höfundur hennar, Steinþór Birgisson, á ættir að rekja í Gnúpverjahreppinn, sem ég vissi ekki fyrr en í dag, heldur vegna þess að séra Jón Ísleifsson var með mér í skóla um tíma á Laugarvatni. Ég man eftir honum sem fremur sérstæðum, en þó ekki svo að hann ætti erfitt í umhverfinu, hreint ekki. Kannski að hann hafi minnt mig dálítið á fyrrum Laugarásbúann Pál H. Dungal sem bjó í Ásholti.  Það var mér samt undrunarefni þegar ég fregnaði af því að hann væri orðinn prestur. Síðan lagði ég alltaf lagt við hlustir þegar eitthvað var minnst á séra Jón í fjölmiðlum og þá í tengslum við einhverjar útistöður.


Mér fannst þetta ágætis mynd. Vissulega voru stólarnir í Árnesi ekkert þægilegir og hljóðið hefði getað verið berta á köflum, en á heildina litið finnst mér þessu sunnudagssíðdegi hefa verið vel varið, ásamt um 50 öðrum. Þessa sýningu hefði mátt auglýsa betur, t.d. í Aratungu í gærkvöld.


Aratunga, fimmtíu árum seinna (1)


Það eru sem sagt 50 ára á þessu ári frá því félagsheimilið Aratunga var vígt og þar með hófst tími sem hefur haft umtalsverð áhrif á fjölda fólks. 
Ég hugsa að ég hefði nú ekki farið að fjalla um þetta efni nema vegna þess, að ég naut þess heiðurs í gærkvöld að vera veislustjóri á kvöldvöku í tilefni af tímamótunum. Þegar maður er maður með hlutverk þá reynir maður að sjá til þess að standa ekki algerlega á gati og þess vegna fór ég að bruna á vængum hugans langt til fortíðar. Þar reyndist margt vera skýjum hulið ennþá, þótt einstaka gamlir atburðir eða minningar brytust fram úr hugarfylgsnum.

Það liggur við að ég lýsi því yfir, að í Aratungu hafi það gerst sem mótar elstu, skýra minningu mína úr barnæsku, en það var atriði úr leikritinu Lénharði fógeta, sem Ungmennafélag Biskupstungna sýndi á víglsluárinu, þegar ég var 7 ára. Í þessu atriði var um að ræða bardaga þar sem menn voru drepnir (auðvitað ekki í alvöru, þetta var leikrit). Sakleysi mitt, sem var fæddur og uppalinn í tiltölulega kristilega þenkjandi fjölskyldu, þar sem messuferðir voru, í minningunni, vikulegt brauð, beið talsverða hnekki við að upplifa þarna fólk drepið þeð þessum hætti beint fyrir augum mínum - á fremsta bekk. Á þeim tíma var RÁS1 eini ljósvakafjölmiðillinn og Tíminn eina dagblaðið, en hann kom í bunkum með mjólkurbílnum, við og við - og ég las ekkert nema Denna dæmalausa í því blaði. Þá var sko ekkert World of Warcraft eða Call of Duty, nú eða einhver annar svipaður tölvuleikur. Það var ekkert sjónvarp þar sem persónurnar sögðu fokk í öðru hverju orði eða drápu hver aðra með grafískum hætti. Nei, þetta var veröld sakleysis þar sem það næsta sem við komumst einhverju ofbeldi var, þegar við skiptum liði og lékum kúreka  og indíána í runnunum í Ólafs- eða Einarslandi.  Auðvitað voru indjánarnir vondu kallarnir, þannig var það í bandrísku stórmyndunum sem einhverjir í hópnum höfðu séð.

Leikdeild UmfBisk flutti nokkur brot úr Lénharði fógeta í gærkvöld. 
Þar var enginn drepinn. 
Það lá hinsvegar morð í loftinu, þegar Hildur María á Spóastöðum í hlutverki Guðnýjar gerði sig líklega til að drepa Runólf Einarsson, í hlutverki illmennisins Lérnharðs fógeta, með silfurlituðum smjörhníf.
Ætli það atriði myndi ekki bara teljast "krúttlegt"

Það getur verið, en ég er ekki viss, að atvikið þegar Kusa hafði mig undir og hnoðaði, sem eldri minning - það vita sjálfsagt aðrir betur en ég.

Meira kemur í tilefni af Aratunguafmælinu síðar.

16 október, 2011

Út: hellur og túba - inn: keramik og led (2)


Hún var nú búin að þjóna okkur vel og dyggilega svo lengi sem ég treysti mér til að muna, líklega í ein 20 ár í það minnsta. Það voru á henni 4 hellur, en tvær þeirra virkuðu eiginlega aldrei. Það var komin sprunga í þá þriðju, sem þó virkaði enn. Það var með öðrum orðum eftir ein hella sem var sæmilega nothæf, að því er talið var. Það varð ekki undan því vikist að gera eitthvað í málinu.

Til að eitthvað gerist þarf eitthvert afl að koma til, sem hreyfir við því með einhverjum hætti. Sú var raunin hér. Mér hefur alltaf þótt tilhugsunin um að flytja stóra og þunga hluti þess eðlis, að rétt sé að fresta og sjá til. Það kunna að koma upp þær aðstæður sem leysa þannig flutninga með einhverjum öðrum hætti en beinni aðkomu minni. Það var hinsvegar orðið ljóst þegar hér var komið að beinnar aðkomu minnar væri þörf.

Það þarf ekkert að fjölyrða um kaupin sem slík - lokapunktur þeirra átti sér stað í vel földu vöruhóteli við Sundahöfn. Þarna kom í ljós að nútíma eldunartæki eru talsvert léttari en þau sem eldri eru. Svo létt var þessi nýja, að það vafðist ekki fyrir okkur fD að vippa henni upp þröngan stiga þegar heim var komið. En til þess að hún hæmist á sinn stað þurfti að fjarlægja þá gömlu.

Hún tilheyrði þeim hópi eldavéla sem taldar voru afar vandaðar, og það endurspeglaðist í því að hún bjó yfir tilteknum massa. Ég minnist þess frá árum áður, að tæki sem voru þung í sér, voru í mínum huga traust tæki. Segulbandstæki sem voru þung, miðað við stærð, voru bara einfaldlega góð, meðan aftur á móti létta draslið fól í sér gæðaleysið. Það þurfti ekki að skoða frekar.

Nú eru aðrir tímar, að því er virðist. Létt er gott - sama hvaða þá er verið að fjalla um.  
Mér tókst að koma gömlu eldavélinni út úr innréttingunni og okkur tókst að drösla henni út úr eldhúsinu, en ekki mikið lengra.  Sú nýja og fína, small á sinn stað, tengingar græjaðar á afar fagmannlegan hátt. Stungið í samband. Á endanum kom ljós sem gaf til kynna að nú streymdi orkan um alla þræði. 
Auðvitað á eftir að læra á ýmsa nýja fídusa, en það er ekki viðfangsefnið hér að fjalla um hvernig það hefur gengið.
Það er hinsvegar viðfangsefnið hér að fjalla í örfáum orðum um það hvað tók við. Það beið gamall túbusjónvarpshlunkur eftir að leggjast til hinstu hvílu og nú hafði bæst við áratuga gömul eldavélin, sem var komin á stað sem nauðsynlega þurfti að nota til annars.

Við þessar aðstæður fór ég að segja, hátt og í hljóði, setningarnar sem 1. hluti byrjar á. Enn ætla ég að halda fram miklvægi þess að hugsa öll skref áður en verk er hafið. Vegna þess að ég hafði tekið mér tíma til að hugsa út hvert einasta skref, gekk flutningurinn á Sony og Siemens eins og í lygasögu. Þau hvíla nú á biðstað við hæfi - bíða þess að verða flutt á einhvern stað þar sem þau munu verða leyst  eða brotin í sundur; hætta að vera til.  
Þau þjónuðu vel og eru vel að þeim örlögum komin sem bíða þeirra.

15 október, 2011

Út: hellur og túba - inn: keramik og led (1)

"Það þarf að fara að koma þessu á gámastöðina".
"Það þarf að fá lánaða kerru."
"Það þarf að fá trillu til að koma þessu út".

Nú er líklegt að það fyrsta sem þeir sem til þekkja, og hafa kíkt að síðurnar hjá mér undan farin ár, hugsi með sér sem svo: "Jæja, er fD nú farin að ýta við kallinum enn eina ferðina?"

Ekki þykir mér slæmt að lýsa því yfir, að ofangreindar setningar hef ég sjálfur haft yfir, bæði hátt og í hljóði, að undanförnu. Ástæðan? Í rauninni einföld, en samt með vott af  (dass af) tilfinningu fyrir því að  setningarnar sem tilgreindar eru hér efst, geti verið væntanlegar þá og þegar hvort sem er og þá í flutningi fD. Hafi svo verið, nú þá var ég bara á undan þessu sinni að segja það sem segja þurfti.

Sem svar við því hvert tilefni ofangreindra setninga er, er hægt að færa fram stutt svar eða langt svar. Gallinn við stutta svarið er, að með því gætu lesendur farið að fá í höfuð sín hugmyndir um okkur Kvisthyltinga, sem eru ekki réttar. Því ætla ég að láta langa svarið duga.

Litasjónvarpstæki tóku við af þeim svart/hvítu fyrir afskaplega löngu síðan. Heimildir mínar segja, að sjónvarpsútsendingar í lit hafi hafist árið 1975. Í allmörg ár eftir það  létum við okkar svart/hvíta tæki duga, enda hvorki peningar til, til uppfærslu, né heldur börn sem þóttust hafa vit á því hvort væri betra svart/hvítt eða litur. 
Ég giska á að fyrsta litatækið hafi komið á bæinn kannski tveim árum eftir að ég var farinn að vinna. Það átti sinn tíma eins og svona dót, en nýtt var ekki keypt fyrr en það gamla dó. 
Það var líklega um það leyti, sem ég las um það einhversstaðar, að framtíðin fælist í sjónvarpstækjum sem hægt væri að hengja á vegg eins og myndir. Í því sambandi ákvað ég að næsta sjónvarp sem ég myndi kaupa yrði veggsjónvarp. Þau voru reyndar ekki komin enn þegar að næstu endurnýjun kom. 

Tækjaminni mitt er afskaplega vont og mér þykir það hreint ekki slæmt. Ég man, s.s. ekki hvort síðasta túbutækið (sem gaf ekki upp öndina og var í fínu standi, fyrir utan það að maður gat ekki orðið fylgst með markatölunni í handboltaleikjum) var það sem tók við þarna, eða hvort annað kom í millitíðinni. Það skiptir í raun engu máli. Það sem skipti máli á þeim tímapunkti sem um ræðir, og átti sér stað í aðdraganda síðustu jóla var, að ég taldi einfaldlega að sú stund væri upprunnin þegar ég uppfyllti um það bil 25 ára gamalt fyrirheitið um veggsjónvarp (og hana nú - ég sagði það). Annar rökstuðningur fyrir þessum kaupum vafðist ekkert fyrir mér.  Nefni hér bara þrjár góðar og gildar ástæður:
a.  LED tæki, eins og hér er um að ræða, ku næstum framleiða orku. 
b. Gamalt túbutæki gæti sprungið þá og þegar og brennt húsið til kaldra kola.
c. Kaup af þessu tagi stuðla að auknum hagvexti og manni er sagt að hann sé grundvöllur alls hins góða sem hægt er að ætlast til af lífiinu.

Gamla túbutækið var sett til hliðar. Þar sem það var í rauninni í fínu standi, enda gott merki, þá ól ég þá von í brjósti, að einhver myndi vilja taka það af höndum mér. Gallinn við þá pælingu var augljóslega sá, annarsvegar, að við auglýstum gripinn með engum hætti og hinsvegar, að líklega eru þeir Íslendingar teljandi á fingrum annarrar handar, sem myndu láta sér nægja túbusjónvarp og 10-15 ára gamalt þar að auki. 

Tækið var sett til hliðar um síðustu jól, og kom ekki við sögu Kvisthyltinga eftir það, nema þá þannig, að ef til vill varð ég var við lítilsháttar sting við og við þegar ég átti leið um kjallarann, vegna þess óleysta sjónvarpsmáls, eða þá í óorðuðum skilaboðum frá fD um að það væri nú kannski skynsamlegt að fara að koma tækinu á einhvern þann stað sem það endaði tilveru sína sem sæmilegum sóma.

Það sem síðan gerði eiginlega útslagið, átti sér síðan stað fyrir nokkrum dögum, en frásögn af því bíður þar til næst.,

09 október, 2011

Það slapp fyrir sextugt.

Það var fyrir um það bil 50 árum sem leiðir fólksins á myndinni lágu saman í Reykholtsskóla í Biskupstungum.

Eftir talsverð heilabrot áhugamanna um að freista þess að stofna til endurfunda, varð tvennt til þess að af samkundunni varð, með svo gæsilegum hætti sem raunin var:
a. Ef þetta gerðist ekki fyrir 60 ára aldurinn þá væri búið að tapa hópnum inn í starfsemi eldri borgara, en þaðan eiga menn víst ekki afturkvæmt svo glatt.
b. Tilkynnt var um áður óbirtar myndir frá barnaskólaárunum, sem þarna átti að sýna.

Í gær var samkoman góða. Flestir komu, en ekki allir, af ýmsum ástæðum. Gengin spor voru nú orðin nokkuð máð, en með góðum vilja mátti ferðast í tímanum til tíma gleði, leikja, harms, trega og gleymsku.
Þarna voru boðaðir árgangarnir sem fæddust 1952-54, sem hafa af einhverjum undarlegum ástæðum lítið hreyft sig úr stað á öllum þessum árum.
Myndir fyrir áhugasama
Fremri röð f.v. Páll M Skúlason, Ragnhildur Þórarinsdóttir, Geirþrúður Sighvatsdóttir,
Guðrún Hárlaugsdóttir, Kristín Björnsdóttir.
Aftari röð f.v. Sveinn A Sæland, Sigurður Þórarinsson, Pétur Hjaltason, Gunnar Sverrisson,
Ragnar Lýðsson,  Magnús Jónasson, Þorsteinn Þórarinsson.
Þarna vantaði, eftir því sem ég man, sem er líklega ekki alveg rétt, þessi:
Gróa Kristín Helgadóttir, Magnús Kristinsson, Loftur Jónasson,
Hjálmur Sighvatsson, Einar Jóhannsson.

05 október, 2011

Töfraveröld Laugaráss og nágrennis

Ég leyfði mér að fara enn eina ferðina um Laugarás og nágrenni í gær. Myndefnið sveik ekki frekar en fyrri daginn, og ekki EOSinn, PROlinsan og BILORA þrífóturinn.
Sannarlega förlaðist myndasmiðnum ekki heldur.
Nefni svo ekki forritið sem notað var við að koma myndunum í það form sem þær eru í hér.
Það er slatti í viðbót, sem jafnvel slá þessum við, HÉR.


03 október, 2011

Það mátti vona

Maður getur alltaf borið von í brjósti, og gerir það reyndar, enda er það vonin sem gerir lífið þess virði að lifa. Ég held að sjálfsögðu áfram að vona á ýmsum sviðum, mikil ósköp. Ég hef ennþá trú á þessu landi,  minni trú vissulega á þeirri þjóð sem byggir það.
Ég hafði ákveðna von um, að á þessu kvöldi hefði fulltrúum okkar á Alþingi skilist að skilaboðin frá þjóðinni fælust í því að þeir hættu að tala um eitthvað annað en hagsmuni þjóðarinnar. Það gerðist ekki.
Að því er varðar þing þessarar þjóðar, þá hef ég ekki von eftir þetta kvöld. Þetta verður, að þessu leyti, leiðindavetur.
Það er síður en svo skemmtileg tilhugsun, því miður.

Er þetta viðunandi?



Kjörkassinn

Er réttlætanlegt að kasta eggjum í þingmenn í mótmælum við þingsetningu?

02 október, 2011

Ólátabelgurinn Eggert

Þegar maður tekur á móti nýjum hópi nemenda að hausti, þá tekur við sú skylda manns að læra nöfn þeirra. Sum nöfnin lærir maður fljótt, önnur reynast ekki eins auðveld og það hefur komið fyrir mig  að ruglast á nöfnum nemenda jafnvel fram á þriðja ár.

Nöfnin sem ég læri fyrst tilheyra þeim sem standa með einhverjum hætti út úr hópnum, því miður oftast vegna einhverrar neikvæðrar hegðunar. Það er fjallað um þessi nöfn á kennarastofunni og í nemendahópnum.

Nöfn þeirra sem eru þarna í hópnum og sem sinna því sem þeim er ætlað, eru kurteisir, koma og fara, og mynda þennan þögla meirihluta, eru erfiðari viðureignar.

Þetta vitum við öll.
Mörg okkar beinlínis nýta þessa þekkingu.
Við vitum að til þess að verða eitthvað, verðum við að vekja athygli. Athygli er helst að ná í gegnum fjölmiðla, sem stöðugt leitast við að slá aðra fjölmiðla út með uppsláttarfréttum.
Uppsláttarfréttir felast í langflestum tilvikum í einhverju neikvæðu, t.d. einhverjum slysum eða hörmungum, og einnig neikvæðum ummælum fólks í garð hvers annars.

Til að ná athygli fjölmiðla þarf að hrópa (helst öskra) - nú eða kasta eggjum, tómötum eða skyri.

Hvers á hinn þögli fjöldi að gjalda?

Það var nefndur einhver fjöldi fólks sem var viðstaddur gönguferð þingmanna úr þinghúsi í kirkju og til baka. Fjölmiðlar hefðu orðið súrir ef enginn hefði kastað eggjum, og enginn þingmaður hefði vankast nú eða ef enginn viðstaddra hefði verið tilbúinn að hrópa svívirðingar í hljóðnema.

Hinn þögli fjöldi var þarna líka.
Er hann sáttur við þá fulltrúa sína sem þarna náðu svo glæsilega, athygli fjölmiðlanna?
Er hann sáttur við aðra þá sem slá um sig með stórkarlalegum yfirlýsingum og sleggjudómum og segjast vera að tala í nafni þjóðarinnar (hins þögla fjölda, sem á ekki rödd)?

Litlir kallar og litlar kellingar

Heilsugæslustöðin í Laugarási á vígsludegi 1997 (mynd: Jónas Yngvi Ásgrímsson) Ég hefði óskað þess, að fyrstu dagar nýs árs yrðu ánægjulegri...