24 júní, 2015

Sundbuxnakaupin

Það er svo komið að 10 ára gamlar sundbuxur mínar eru komnar úr tísku og ekki bara það, því þær hafa einnig orðið fyrir útlitsáverkum vegna þess að þær hafa verið notaðar til ýmissa annarra athafna sen sunds gegnum árin.  Niðurstaða mín varð sú, í tilefni af fyrirhugaðri ferð, þar sem gert er ráð fyrir að fólk sé frekar í sundbuxum en þessum venjulegu, svörtu vinnubuxum, að ég yrði að endurnýja sundbuxurnar.
Þetta tilkynnti ég fD og hún gerði ekki athugasemdir við þessar niðurstöðu mína.
Auðvitað vissi ég að val á sundbuxum gæti orðið  allt annað en einfalt því þar koma að ótal breytur sem get haft áhrif á valið.  Það hvarflaði að mér að  mér að það væri nú gott ef kæmi nú svona spurningaleikur á Fb: What kind of swimsuit suits you best? Take the test. Þá þyrfti ég bara að svara svona 10 spurningum og fengi niðurstöðuna svart á hvítu. Það er enginn svona spurningaleikur í gangi.
Svo hófst ferðin til höfuðstaðar Suðurlands, en þar þurfti að sinna ýmsum erindum, meðal annars að athuga hvort þar fengjust viðeigandi sundbuxur. Þó margt annað sem gerðist í þessari kaupstaðarferð hafi verið óendanlega skemmtilegt og fróðlegt, þá einbeiti ég mér bara að þessu sundbuxnamáli hér og nú.
A
Það var auðvitað fD sem stakk upp á líkegustu versluninni og ég átti allt eins von á að hún héldi áfram að stinga upp á, alveg þar til búið væri að greiða fyrir mögulegar buxur.
Þar sem enginn var Fb leikurinn til að hjálpa mér við val á svona flík, þá varð ég sjálfur að búa mér til spurningar með helstu breytum, því auðgljóslega yrði um margt að velja og mikilvægt að ég setti fram sjálfstæða skoðun þegar kæmi að sundbuxnavalinu.
Hér eru áhugaverðar spurningar sem sundbuxnakaupandi gæti þurft að svara til að taka upplýsta ákvörðun:
1. Hvað ertu gamall?
   Valkostirnir væru einhver aldursbil
2. Hvernig ertu í vexti?
   Valkostirnir væru á bilinu frá vaxtarræktarmaður upp í "Hvað áttu við?"
B
3. Hjúskaparstaða?
    Valkostir frá því að vera á lausu og upp í "harðgiftur í 40 ár"
4. Stundarðu sund?
    Valkostir frá aldrei og upp í daglega.
5. Hefurðu þörf fyrir að vera áberandi.
    Valkostir frá því að vera "nei engan veginn" og upp í "nú, auðvitað".
6. Hverjar eru stjórnmálaskoðanir þínar?
    Valkostir eru þetta venjulega frá vinstri til hægri.
C
7. Hver er uppáhaldsliturinn þinn?
    Valkostir óræðir, en eitthvað sem tengist litum. 
8. Til hvers ætlar þú að nota sundbuxurnar?
     Valkostir tengjast óhjákvæmilega svarinu við spurningu 4.
9. Hefur þú frelsi til að kaupa þær sundbuxur sem þig langar í?
   Valkostir á bilinu "Nei, alls ekki" og upp í "Já, auðvitað! Þó það nú væri!"
10. Vantar þig raunverulega sundbuxur?
    Vakostir frá "Neeeei, ætli það" og upp í "Auðvitað! Hverskonar hálfvitaspurning er þetta?"

Ég var örugglega búinn að fara í gegnum allar þessar spurningar í
huganum þegar við fundumm sundbuxnarekkann í búðinn sem fD hafði bent mér á.
D
Afgreiðslumaðurinn var unglingspiltur og fór yfir helstu þætti í úrvali sundbuxna verslunarinnar. Af einhverjum ástæðum benti hann mér ekki að þær sundbuxur sem maður kallaði alltaf "sundskýlu" áður fyrr. Síðan benti hann á flokk sundbuxna sem hann sagði að fylgdi ákveðið vandamál með stærðir - það þyrfti að gefa upp mittismál. "Þá verður bara að mæla", varð mér á orði og sú umfjöllun varð ekki lengri og ungi maðurinn hvarf á braut eftir að hafa bent mér á að það væri sjálfsagt að ég fengi að máta, ef ég vildi! Þrátt fyrir að mátun á sundbuxnum væri möguleg, hélt ég áfram að skoða.


E
Þarna var ákveðinn flokkur sundbuxna þar sem stærðirnar voru gefnar upp sem S, M, L, XL og XXL.
"Þú þarft ekki stærra en XL(?/!)" - ég set þarna tvo möguleika um greinamerki þar sem mér var ekki fullljóst hvernig skilja bæri það sem fD sagði.
Þessar sundbuxur voru til í þrem litum, og þá má sjá á meðfylgjandi myndum. Þegar stærðin var klár í huga mér stóð ekkert annað út af en liturinn.
"Það sér minnst á svörtu" - heyrðist í sjálfskipuðum ráðunaut mínum.

Ég fór úr þessari búð með sundbuxur í poka, en hvaða lit of lögun skyldi ég hafa valið?  A, B, C, D eða E?
 

23 júní, 2015

"Ég er að fara erlendis að versla föt"

 "Ég er að fara erlendis" Við skiljum þann sem þetta segir (með réttu eða röngu) sem svo að hann hyggist halda af landi brott, að hann sé að fara utan, eða að hann sé að fara tíl útlanda.
Erlendis mun vera eitt af þessum orðum sem kölluðust atviksorð og gefa til kynna kyrrstöðu, svona eins og inni eða úti. Þessi orð gefa til kynna að einhver er á einhverjum tilteknum stað.  Þannig segir maður: Ég er inni eða Ég er úti. Í samræmi við það segir maður væntanlega Ég er erlendis. Þá vaknar spurningin: Ef maður getur sagt: Ég er að fara erlendis, getur maður þá einnig sagt Ég er að fara inni, eða Ég er að fara úti?  Fáir held ég að myndu telja svo vera.


"Ég ætla að versla (mér) föt" Þetta skiljum við (með réttu eða röngu) þannig, að viðkomandi ætli að kaupa (sér) föt.  Sögnin að versla felur í sér að eitthvað er látið af hendi í stað einhvers annars. Þannig kaupir maður skyrtu og lætur af hendi einhverja fjárupphæð í staðinn. Í samræmi við það er eðlilegt að segja: Ég var að versla.  Það er einnig hægt að segja að einhver versli með skyrtur og þá merkir það að hann kaupir skyrtur og selur þær síðan aftur.  Sá sem fer út í búð til að versla, sér þar kannski þessa fínu skyrtu og niðurstaðan verður sú að hann kaupir hana og kaupmaðurinn selur hana. Kaupandinn verslar skyrtuna ekki, þó svo kaupmaðurinn versli með skyrtur.  Kaupmaðurinn kaupir skyrtur og selur þær aftur og verslar þannig með skyrtur. Viðskiptavinurinn kaupir skyrtu og greiðir fyrir hana og þannig má segja að hann versli við kaupmanninn, en hann verslar (sér) ekki skyrtuna.


Svo mörg voru þau orð og ég get þó alltaf sagt að ég hafi reynt.

19 júní, 2015

Gekt fab einkanir

Ég er enginn veiðimaður, en hef þó farið nokkrum sinnum að veiða um ævina og þá bara á svæðum þar sem mögulegt er að veiða silung. Ég hef fundið þá tilfinningu  að hafa veitt silung, einhverskonar sigurtilfinningu með tilheyrandi adrenalínflæði (einkunn 9,5). Oftast veiddi ég þó ekkert þó ég hafi vandað mig við val á veiðarfærum og staðið tímunum saman úti í á eða á árbakka (Einkunn 4,0).
Það eru sennilega um 20 ár síðan ég fór, ásamt fleirum úr fjölskyldunni til silungsveiða á stað þar sem silungur var ræktaður og sleppt í lítið vatn eða tjörn og síðan gat fólk keypt veiðileyfi þannig að greitt var fyrir hvert kíló sem veiddist.  Við hófum þarna veiðar og ekki leið á löngu áður en það beit á (9,5) hjá mér og hinum. Frábært, fannst okkur. Við kunnum að veiða, eftir allt saman. Hentum út í aftur og viti menn, það beit aftur á, og aftur og aftur og aftur. Eftir því sem aflinn varð meiri minnkaði ánægjan og á endanum nenntum við þessu ekki lengur og síðan hefur mig ekkert langað til veiða.

Þetta var inngangur til að sýna fram á munninn á ánægjunni af því að leggja sig fram til að ná árangri, annarsvegar og ánægjuleysinu af því að ná fyrirhafnarlausum árangri, hinsvegar.

Það er rætt um það þessa dagana, að margt bendi til þess, að einkunnir nemenda sem sækja um inngöngu í framhaldsskóla fari hækkandi ár frá ári, þær samræmist æ ver þeim kröfum sem framhaldsskólinn gerir til nemenda sinna og að þær séu ekki sambærilegar milli grunnskóla.

Framhaldsskólar kalla eftir samræmdum prófum til að unnt sé raða umsóknunum á sambærilegan mælikvarða.
Foreldrar gera kröfur til þess að árangur barna þeirra sé metinn þannig að þau komist í þá skóla sem þau (eða foreldrana) fýsir að komast í.

Nú er ég kominn á svæði sem er fullt af jarðsprengum og ég vil forðast feilspor.

Þar sem ég sit við tölvuna mína og skoða umsóknir grunnskólanema um bóknámsframhaldsskólann sem ég starfa við velti ég óhjákvæmilega fyrir mér hvað liggur að baki þeim einkunnum sem þar birtast mér. Þarna blasa við mér einkunnir þriggja nemenda (A, B og C) úr þrem mismunandi grunnskólum (1, 2  og 3). Þær eru alveg sambærilegar, en ég verð að velja á milli þeirra. Einn kemst inn, en hinir tveir ekki.
Með því að slá einkunnum umsækjendanna inn í excel kemst ég að því, að einkunnir nemanda B úr grunnskóla 1 eru örlítið hærri en einkunnir A og C. Ég vel nemanda B. En spyr mig jafnframt hvort það val var sanngjarnt. Ég spyr mig hvað það var sem myndaði einkunnir þessara nemenda. Voru þær sambærilegar, eða var ég kannski að hafna nemanda sem væri talsvert betur undirbúinn en B fyrir bóknám?  Hafði nemandinn sem ég hafnaði allt til brunns að bera sem einkennir öflugan námsmann, en bara svo "óheppinn" að koma úr grunnskóla þar sem kennarar hans höfðu gert kröfur á hann og ekki gefið honum neitt sem hann ekki átti? Kom nemandinn sem ég valdi úr grunnskóla þar sem matið byggði einvörðungu á hæfni hans til að taka próf? Kom hinn nemandinn sem ég hafnaði úr skóla þar sem matið byggðist að miklum hluta á öðru en prófum, þar sem metnir voru aðrir þættir frekar en þekking á námsefninu, s.s. ástundun, samvinnuhæfni, samviskusemi, viðhorf eða því um líkt? Var það jafnvel svo, að kennarar nemandans sem ég valdi höfðu gefið honum einkunnir á öðrum forsendum en þeim sem ég geng út frá? Var það kannski svo að einkunnagjöfin í viðkomandi grunnskóla endurspeglaði hreint ekki getu eða hæfni nemendanna?

Mér er það fulljóst, þar sem ég sit og velti þessu fyrir mér, að einkunnirnar, það eina sem ég hef á skjánum, kunna að vera og eru líklega algerlega ósambærilegar.

Ég vona að það sé orðið þeim ljóst, sem þetta lesa (ef þeir eru á annað borð einhverjir) að ég er talsverður talsmaður þess að nemendur sem útskrifast úr grunnskóla og ætla sér í framhaldsnám, gangist undir samræmt mat, annað er ávísum á að þeir verði ekki metnir inn í framhaldsskóla á sömu forsendum og aðrir.

Ég veit að það er trúaratriði hjá mörgum að berjast gegn samræmdum prófum og þeirra vilji er ofan á þessi árin.  Trú þeirra breytir engu um það að nemendur halda áfram að flytjast milli grunnskóla og framhaldsskóla. Framhaldsskólar munu varla til lengdar sætta sig við að val á nýnemum sé einhverskonar happdrætti. Einhverjir eru farnir að tala um inntökupróf.  Hvernig ætti nú að framkvæma slíkt? Ef tekið verður upp inntökupróf í framhaldsskóla, þá mun það líklega enda sem samræmt próf, því ekki gengur að hver nemandi þurfi að fara í inntökupróf í 2-4 framhaldsskólum, það segir sig sjálft.

Hvað er til ráða?  
Það þarf enginn að fara í grafgötur um að ég veit það, en það er víst ekki nóg. Þrátt fyrir það leyfi ég mér að hvísla það hér inn í storminn.
1. Foreldrar gera sér grein fyrir því að það er börnum þeirra fyrir bestu að fara í það nám sem hentar hæfileikum þeirra og áhuga.
2. Foreldrar gera sér grein fyrir því að einhverntíma þurfa börn þeirra að takast á við eitthvað sem gerir kröfur til þeirra, setur pressu á þau, veldur þeim kvíða, stillir þeim upp í samkeppnisaðstæðum.
3. Grunnskólar skipuleggja nám þannig í 9. og 10. bekk, að nemendur fái að njóta sín á þeim sviðum sem hentar áhuga þeirra og hæfileikum. Foreldrar eru kallaðir að borðinu og þeir sannfærast  um hvaða leiðir í framhaldsnámi henta börnum þeirra. Þeir vita hvaða leiðir eru í boði fyrir hvern og einn.
4. Á haustmánuðum í 10. bekk er tekin ákvörðun um hvert stefnt skal og í framhaldi af því eru nemendur 10. bekkjar skráðir í mismunandi tegundir samræmds mats allt eftir áhuga, hæfni, viðhorfum, lífssýn eða hvaðeina. Markmiðið: nemandinn fái að njóta sín til fullnustu. Hver getur mótmælt slíku?
5. Á vormánuðum gangast nemendur í 10. bekk undir samræmt mat til undirbúnings umsóknar um framhaldsskóla á viðkomandi sviðum.
6. Nemendur senda inn umsóknir sínar um þá skóla sem stefnt er á. 
7. Framhaldsskólarnir fá í hendur algerlega sambærilegar niðurstöður og vinna úr þeim.

Ég veit að það vakna ótal spurningar í þessu sambandi, en kjarninn er sá, að mér finnst foreldrar og grunnskólar  verði að taka undirbúning fyrir umsókn um framhaldsnám föstum tökum. Það hefur átt sér stað og á sér stað feikileg sóun á hæfileikum margra ungmenna sem hafa lagt í nám sem þau hafa ekki áhuga á eða hæfni til að stunda. Því þarf að breyta.

Á sextánda ári eiga unglingar að vera færir um að takast á við krefjandi verkefni, streitu og kvíða í hæfilegum skammti. Slíkt tel ég vera góðan undirbúning fyrir framhaldið.


17 júní, 2015

"Er þetta ekki ML-merkið?"

"Jæja vinur, hvað er títt..? Er þetta nokkuð búið að fljúga undir radarnum hjá þér..? Ég neita að trúa því en samt hendi ég þessu á þig til vonar og vara.."
Þessi skilaboð birtust mér gegnum samfélagsmiðila fyrir einhverjum vikum og fjölluðu um hvort ekki mætti reikna með að ég léti fé af hendi rakna svo unnt yrði að ljúka við vinnslu bolvískrar kvikmyndar sem hafði hlotið nafnið "Albatross". Sá sem skilaboðin sendi er fyrrum nemandi sem jafnframt reyndist fara með aðalhlutverk í kvikmyndinni.
Auðvitað hafði þetta ekki "flogið undir radarinn" hjá mér, svo vel tengdur sem ég er á samfélagsmiðlum. 
Ég styrkti með mínum hætti, eins og ótrúlegur fjöldi annarra og vissi síðan ekkert af málinu fyrr en póstur tilkynnti mér að tveir miðar á forsýningu þann 16. júní stæðu mér til boða.

Í gær héldum við fD síðan í höfuðborgina og sinntum ýmsum erindum, svona eins og maður gerir. Áætlaður tími reyndist vel rúmur svo við vorum komin nánast vandræðalega tímanlega á sýningarstaðinn sem var hátíðasalur Háskólabíós. Þá vorum við búin að drepa tímann með því að rifja upp kynni af högum og melum í vesturbænum í góða stund.

Það dreif að fólk á sýninguna og þar kom að hópnum var hleypt inn í salinn. Hátíðasalurinn í þessu, eitt sinn flottasta kvikmyndahúsi landsins hefur séð betri tíma.

Sýningin hófst og ekki ætla ég mér nú að lýsa því sem fyrir augu bar í smáatriðum, utan það að í einni senunni hnippti fD í mig og spurði fyrirsagnar þessa pistils. Viti menn, klæddist ekki aðal íþróttabuxum sem falla í flokkinn ML-föt á mínum vinnustað. Ef mið er tekið af því, að það eru ein 13 ár síðan pilturinn brautskráðist frá skólanum, verður að draga þá ályktun að ML-föt séu sígild og endist áratugum saman.

Um myndina sjálfa er það að segja, að ég skemmti mér aldeilis ágætlega, skellti meira að segja nokkrum sinnum upp úr. Sú senan sem ég hló mest að var þegar vinnufélagar Tómasar (aðalpersónunnar) gáfu sig á tal við brasilíska fótboltakonu og annar þeirra kynnti hinn sem meistarabeitningamann  á sinni ensku.

Á heildina er hér á ferð afar skemmtileg gamanmynd og leikendurnir, ekki síst minn maður, standa sig með prýði. Það helsta sem ég vil finna að henni er, að í nokkrum tilvikum er hljóðið ekki nægilega skýrt og þar með missti ég af nokkrum skemmtilegum athugasemdum persónanna og þá helst þess sem "baggaði" sig sig látlaust og tanaði grimmt.  Ég fékk það á tilfinninguna að það hafi verið ansi margir Bolvíkingar í salnum og jafnframt að þeir hafi þekkt til "baggarans", því þeir hlógu að bröndurum hans þó svo ég hafi ekki skilið/heyrt hvað hann sagði.

Fólk á auðvitað að drífa sig á þessa ágætu mynd, en auðvitað eru Bolvíkingar og ML-ingar skyldugir til að bruna í bíó.  Myndin verður frumsýnd föstudaginn 19. júní.

ps. Aðalleikarinn sem nefndur er hér fyrir ofan heitir Ævar Örn Jóhannsson, kláraði ML 2003 og bræður hans tveir Hafsteinn (2010) og Daníel Ari (2013) fylgdu í kjölfarið. 

Litlir kallar og litlar kellingar

Heilsugæslustöðin í Laugarási á vígsludegi 1997 (mynd: Jónas Yngvi Ásgrímsson) Ég hefði óskað þess, að fyrstu dagar nýs árs yrðu ánægjulegri...