Þegar leikurinn stóð sem hæst

Árla morguns, ofarlega í Grímsnesinu, rétt hjá Svínavatni, gæti þetta samtal hafa átt sér stað:

"Góðan daginn dúllan mín. Það er ekki laust við að það sé hrollur í manni. Ég held að það hafi farið talsvert niður fyrir frostmark í nótt. Hvernig gengur, annars?"

"Góðan daginn, ljúfur. Ég held að þetta gangi bara vel. Ég er alveg búin að ná mér eftir gærdaginn. Þetta eru flottustu fjögur egg sem ég hef séð og ég er viss um að ungarnir okkar verða yndislegir".

"Það er enginn vafi á því. Spennandi að verða svona foreldrar í fyrsta sinn."

"Ég er mjög ánægð með þúfuna sem við völdum og okkur tókst bara vel með hreiðrið, finnst þér það ekki?"

"Ekki spurning.  Heyrðu annars, hvernig væri nú að reyna að ná úr sér næturhrollinum? Eigum við að koma í eltingaleik smástund?"

"Eltingaleik? Kommon, ert þú ekki að verða pabbi bráðum, kallinn minn?"

"Kva, það er nægur tími til að vera fullorðinn eftir að krílin eru komin á stjá. Komdu!"

"Jæja, allt í lagi þá. En ekki lengi. Eggin mega ekki kólna."

"Þú ert 'ann. Reyndu að ná mér!"

"Bíddu bara, ég verð ekki lengi að ná í stélið á þér, stelkapabbi!"

"Vúúú, frábært!"

"Klukk, þú ert 'ann!"

"Heyrðu mig, þú varst ekki................"

PÚFF

Qashqai brunaði áfram.
Í baksýnisspeglinum mátti sjá stelksfjaðrir þyrlast í kjölsoginu.
Fjögur egg tóku að kólna í hreiðri.

Karlaraddir / Männerstimmen

Það sem hér fer á eftir verður til í framhaldi af aldeilis ágætum tónleikum sem ég fór á í gær í Skálholtskirkju.  Þar var kominn karlakór frá Sviss, Männerstimmen Basel, margverðlaunaður og sigldur. Hann var búinn að vera á landinu um tíma og tók m.a. þátt í miklu karlakóramóti í Hörpu.
Ég skildi þarna hversvegna þessi kór hefur verið hlaðinn verðlaunum og ég er viss um að hann hann getur kennt íslenskum karlakórum og kórum yfirleitt, margt, ekki aðeins að því er varðar sönginn sjálfan, heldur ekki síður framgöngu alla. Þessi kór umkringdi áheyrendur þannig að hljómurinn endurómaði og varð nánast yfirjarðneskur á köflum. Hefðir sem við erum vön, voru brotnar eins og ekkert væri sjálfsagðara, þar sem sjórnandinn tók sér, til dæmis, stöðu í fyrir framan altarið og kórinn snéri "öfugt".  
Það sem ég var einna hrifnastur af við framgöngu þess kórs var tvennt, fyrir utan auðvitað afar vandaðan/fágaðan sönginn. 

Annarsvegar fannst mér styrkleikabreytingar áhrifamiklar. Það er eitthvað alveg sérstakt við að hlusta á 25 karlaraddir syngja svo veikt að eyrað nær varla að nema, en nemur samt. Ég hef löngum fengið það á tilfinninguna, með réttu eða röngu, að því meiri sem söngstyrkur sé í karlakórsöng, því flottara og því karlmannlegra. Það kann að vera að hefðbundin karlakóralög kalli á mikinn styrk og jafnvel samkeppni innan radda og milli radda um hver getur gefið frá sér mestu hljóðin. 
Hinsvegar var ég hrifinn af aganum. Stjórnandinn var íklæddur kjólfötum, alger andstæða söngvaranna, sem voru næstum í "lederhosen" með axlaböndum. Hann hafði fullkomna stjórn  á sínum mönnum, ein lítil bending og kórinn skipti fumlaust um uppstillingu fyrir næsta lag. 

Efnisskráin var af ýmsum toga, kirkjuleg og veraldleg, allt krefjandi og skemmtilega framreitt. Ég missti þó af, líklega einu áhrifamesta laginu, sem mér heyrðist að fjallaði um ein stærstu mál nútímans, flóttamenn og hryðjuverkaógn, Svei mér ef ég heyrði ekki skothvell, þar sem ég var að fikra mig niður úr  "Þorláksstúku?" (skömm að því að vera ekki viss um heitið á stúkunni fyrir ofan innganginn) eftir myndatökutilraun. Þegar ég var síðan kominn niður vildi ég ekki opna dyrnar inn í kirkjuna til að ná í það minnsta hluta að verkinu.  

Þess var getið sérstaklega á dreifildi um kórinn, að meðal annars væri hann styrktur af einhverjum bjórframleiðanda, og væri duglegur við að innbyrða framleiðsluna, enda þarna á ferð karlmenn á besta bjórneyslualdri, 18 til 32 ára.

Það var ákveðin rælni sem olli því að við, heimaverandi Kvisthyltingar, skelltum okkur á þessa tónleika. Við sáum auðvitað ekki eftir að hafa látið verða af því. 

  

Síðasta áminning Töru

Fyrir nokkrum árum.
Tara var í miklu uppáhaldi hjá systrunum
Júlíu Freydísi og Emilíu Ísold Egilsdætrum.

Tíkin Tara (Rexdóttir frá Hveratúni?) frá Sólveigarstöðum sá til þess að húsmóðir hennar fékk nauðsynlega hreyfingu í, á annan áratug. Hún hafði einnig góða nærveru, var afar skynug og fljót að læra bestu aðferðina við að fá fólk til að gefa sér að éta.  Þegar maður spurði: "Viltu mat?" Svaraði hún umsvifalaust með gelti sem mátti vel túlka sem "Já, já, já".
Tara hefur nú yfirgefið jarðlífið, sannarlega orðin vel við aldur og hefði þess vegna svo sem alveg getað kvatt á friðsælan hátt fljótlega. Það átti hinsvegar ekki fyrir henni að liggja og dauði hennar og aðdragandi hans, reyndu á alla þá sem að komu.

Síðla kvölds þann 19. apríl s.l. birtist eftirfarandi á samfélagsmiðli:

Fann þessa í skurði hjá mér. Er einhver sem veit hvar hún eða hann býr? Hún er líklega eitthvað brennd þar sem ég fann að skurðurinn er mjög heitur þegar ég dró hana upp.

 Með fylgdi mynd og í framhaldinu fór fram umræða sem lauk með því kennsl voru borin á Töru. Eigandinn nálgaðist hana og við tók erfið nótt sem lyktaði með þessum hætti:

Dýralæknir svæfði Töru vegna mikilla brunasára. Þessir skurðir í Laugarási eru hættulegir. Ekki bara fyrir dýr.

Þarna er eiginlega komið að kjarna málsins.

Stærstur hluti Laugaráss er byggður á mýri, sem er nánast botnlaus. Þegar nýtt land var tekið í notkun þurfti að byrja á að grafa skurði í kringum það og ræsa  fram, yfirleitt, held ég, með kílplógi aftan í jarðýtu. Ég hygg, án þess að vita það með vissu, að það hafi verið verkefni landeigandans að sjá til þess að landið sem hann leigði væri framræst og hæft til ræktunar.
Í Kvistholti voru  grafnir skurðir með nokkurra metra millibili og í þá sett drenlögn úr plasti. Úr þessum lögnum átti drenið síðan greiða leið út í skurðinn milli Kvistholts og Lyngáss. Sá skurður þróaðist með sama hætti og aðrir skurðir: greri smám saman upp og fylltist af leðju.

Mér fannst eðlilegt, að ætla landeigandanum að sjá til þess að skurðirnir á lóðamörkum væru í lagi, en fékk skýr skilaboð um það, að svo væri hreint ekki.  Við Hörður í Lyngási tókum okkur til og gengum þannig frá skurðinum að hann hefur verið þurr og til friðs síðan. Þetta var einfaldlega þannig gert, að leðjan var fjarlægð, rauðamöl sett í botninn, síðan 100 mm drenlögn og loks rauðamöl ofan á. Í þessa drenlögn var síðan leitt affall frá gróðurhúsunum auk þess sem hún hefur annað vel öllu vatni úr ræsunum sem enda í þessum skurði.

Ég tel enn, að það sé verkefni sveitarfélagsins í umboði landeigandans, Laugaráslæknishéraðs. Héraðið á allt land í Laugarási nema það sem Sláturfélag Suðurlands eignaðist á sínum tíma og seldi síðan hótelmanninum sem síðar kom til sögunnar.

 Mér finnst ekki óeðlilegt að reikna með að ábyrgð sveitarfélagsins sé með svipuðum hætti og þar sem íbúð er leigð. Þetta veit ég þó ekki, og væri fróðlegt að fá á hreint.

Skurðirnir í Laugarási eru margir hættulegir, ef maður á annað borð fer að velta því fyrir sér. Hættan er ekki einvörðungu til komin vegna vatnsins og leðjunnar sem safnast fyrir í þeim, heldur einnig, eins og raunin var í tilfelli Töru, vegna þess að í þessa skurði rennur affall frá gróðurhúsum, oft talsvert heitt.

Ég vil nú ekki fara að dramatisera þetta of mikið, ekki síst eftir að ég lét mig hafa það í gamla daga að skrifa í Litla Bergþór, að Gamli skólinn væri dauðagildra, sem hann auðvitað var, með þeim afleiðingum að honum var lokað meðan verið var að setja flóttaleið af efri hæðinni.
Ég held að þessi skurðamál séu eitt þeirra verkefna sem við blasa. Hvort það er sveitarfélagið, leigjendur eða báðir þessir aðilar sem myndu standa straum af því, þá tel ég að það þurfi að gera raunhæfa áætlun um að setja dren í alla skurði, sem, ekki síst tæki við heitu afrennslisvatni úr gróðurhúsum.

Myndirnar af skurðunum tók ég í stuttri gönguferð í morgun. Þessir eru bara lítið sýnishorn og ekki endilega bestu dæmin.

Upphaf ferðar nokkurrar (1)

Hér segir af upphafi námsferðar STAMEL til Helsinki í lok apríl.
Svona átti upphaf ferðarinnar sem hér um ræðir að vera:  
Brottför frá Laugarvatni með fólksflutningabifreið kl. 03:30, koma á Flugstöð í Keflavík eigi síðar en kl. 05:30, flug til Helsinski kl. 07:30.
Frásögnin sem hér fer á eftir ber þess auðvitað merki, að ég var ekki hluti af þeim dramtísku atburðum sem eru tilefni hennar. Þannig má segja að hún sé byggð á munnlegum heimildum þeirra sem beinlínis komu að málum, annaðhvort sem beinir þátttakendur eða þá áhorfendur.

Við dómkirkjuna í Helsinki

Við fD vorum komin á Laugarvatn fyrir tilsettan tíma, eins og okkar er von og vísa, þar sem við ákváðum að nýta fólksflutningabifreiðina frekar en greiða himinhátt gjald fyrir bílastæði í Keflavík.
Þar sem við renndum í hlað var fólk byrjað að tínast að og það var ferðaspenningur í loftinu. Þegar áætlaður brottfarartími rann upp var engin fólksflutningabifreið komin á staðinn, en að sögn kunnugra átti fólksflutningabifreið, við svona aðstæður, að vera komin á brottfararstað, eigi síðar en 15 mínútum fyrir áætlaðan brottfarartíma.
Þegar komið var nokkuð fram yfir brottfarartímann fór að gæta nokkurrar óþreyju, sem lauk með því að hringingar hófust í síma þeirra sem í forsvari eru fyrir fólksflutningabifreiðafyrirtækið sem um ræddi og fljótlega kom í ljós að það væri engin fólksflutningabifreið á leið á Laugarvatn. Síðar kom í ljós að fyrirtækið hafði ruglast á nóttum, ætlað að flytja hópinn næstu nótt.
Þarna hófst upphaf merkrar atburðarásar með því að ákvörðun var tekin um að ferðalangarnir sameinuðust í þær bifreiðar sem til reiðu voru og brunuðu á Selfoss, þar sem fólksflutningabifreið myndi bíða hópsins og flytja áfram.  Fyrsta bifreið af stað frá Laugarvatni var Qashqai með mig við stýrið, fD og aukafarþega. Í kjölfarið fylgdu síðan aðrir bílar, hlaðnir farþegum og farangri.

Lagið tekið í plati í Kirkjunni í klettinum í Helsinki

Ég ætla ekki að greina frá ökuhraðanum niður Grímsnesið, en vegurinn var oftast þurr þessa nótt, en sumsstaðar fannst mér eins og væru blettir þar sem mögulega gæti verið hált, enda hiti við frostmark. Þessir blettir voru helst í gegnum Þrastaskóg og undir Ingólfsfjalli. Í eitt skiptið fannst mér ég meira að segja finna fyrir því að Qashqai skrikaði örlítið dekk, sem varð til þess að ég tók ökuhraðann talsvert niður.

Við komumst skilmerkilega á Selfoss, settum töskur í fólksflutningabifreiðina sem þar beið okkar og síðan lagði ég Qashqai á öruggum stað. Á eftir okkur fylgdi nokkrir bílar og fólkið var bara í góðum gír og tók þessu spennandi upphafi ferðarinnar bara vel.
Svo komu ekki fleiri bílar, mínúturnar komu og fóru hver af annarri (það, sem sagt, leið og beið) og jafnframt styttist fyrirsjáanlegur tími í Fríhöfninni, en það var kannski fyrsta hugsunin, næsta hugsum fól í sér vangaveltur um hvað valdið gæti því að ekki komu fleiri bílar.
Svo brunaði sjúkrabíll með blá, blikkandi ljós framhjá.

(framhald síðar)