Þorpið í skóginum á nýju ári: Ofar og hærra

Það sem hér fylgir hentar örugglega ekki öllum jafn vel, mér hentar það ágætlega. Ég freista þess að það beina spjótum mínum ekkert sértaklega  mikið að neinum, vonandi ekkert, en kannski eitthvað. Ég veit það ekki fyrr en ég verð kominn lengra.
Árið sem er að líða hefur falið í sér merki um að jákvæðra breytinga sé að vænta í Laugarási.

Ferðaþjónusta

Ég hef þegar fjallað um eitt slíkt merki þess sem framundan er hér. Síðan það var ritað hef ég fengið frekari staðfestingu á að þarna er alvara á ferðinni. Áætlanir gera ráð fyrir að haustið 2017 taki 72 herbergja lúxushótel til starfa þar sem sláturhúsið stendur nú, á einstaklega fögrum stað, þar sem Hvítá, Hvítárbrúin og Vörðufell sameinast um að móta sérlega fagurt umhverfi. Þetta hótel á að rísa þar sem ég var búinn að leggja til að við uppsveitamenn myndum sameinast um að byggja veglegt hjúkrunarheimili nánast á hlaðinu við heilsugæslustöðina.

"Þar er ekki neitt".

Ég hef fjallað nokkuð ítarlega um þá skoðun mína, að betri staður fyrir aldraða í uppsveituim á ævikvöldi, sé vandfundinn. Það gerði ég í þessum pistlum:
Einskis manns eða allra
Sólsetur í uppsveitum (1)
Sólsetur í uppsveitum (2)
Sólsetur í uppsveitum (3)
Ég stend að sjálfsögðu við allt sem þar kemur fram og er enn þeirrar skoðunar, að Laugarás sé afar hentugur staður fyrir hjúkrunarheimili. Einnig fyrir dvalarheimili fyrir aldraða eða þjónustuíbúðir fyrir aldraða.  Ég veit það hinsvegar, eftir að hafa heyrt það í umhverfi mínu, að svona hugmyndir falla í afar grýttan jarðveg í uppsveitum. Einu rökin sem ég hef heyrt gegn þessum skoðunum mínum hljóða upp á, að í Laugarási "sé ekki neitt", sem ég get auðvitað ekki tekið sem sterk, vel ígrunduð rök. Ég nenni hinsvegar ekki að fara að fjargviðrast frekar um þetta mál, enda veit ég að ástæður fólks fyrir andstöðu við uppbyggingu af þessu tagi eða öðru í Laugarási, eru aðrar og, mér liggur við að segja "heimóttarlegri", en það vil ég ekki segja.
Vonbrigði mín í þessu máli snúa auðvitað fyrst og fremst að því, að sveitastjórnum á svæðinu skuli ekki takast að sjá mikilvægi samstöðunnar í þessu máli.
Mér sýnist að Selfoss verði valinn sem staður fyrir hjúkrunarheimili til að þjóna öldruðum í uppsveitunum.

Fólksfjölgun

Ég neita því ekki, að ég var farinn að gerast nokkuð svartsýnn á framtíð Laugaráss á tímabili. Íbúarnir gerðu ekkert nema eldast og hverfa lengra inn í skóginn. Það var svo komið að framundan blasti við að skólabílaakstur myndi leggjast af.
Svo frétti ég af því, að ungt par með barn væru flutt á staðinn. Nokkru síðar bættist annað par við, með tvö börn. Nú veit ég af tveim  pörum til viðbótar  sem koma eftir áramótin eða á fyrri hluta árs með hóp af börnum. Fregnir af þessu tagi eru ótrúlega jákvæðar og bætast við fréttirnar af hótelbyggingunni.

Einkaframtak

Ég hef aldrei verið einhver sérstakur talsmaður einkaframtaks á þeim sviðum sem lúta að grunnþjónustu við íbúa þessa lands. Ég fagna hinsvegar einkaframtaki þar sem það á við og samgleðst þeim sem vel gengur á þeim vettvangi.  Í þeirri stöðu sem Laugarás er í, í uppsveitasamfélaginu, verður það einkaframtakið sem eitt getur framkallað breytingar. Það er ekki mengað af hrepparíg, þarf ekki að hafa neitt í huga við val á stað fyrir starfsemi sína annað en, að þar muni það mögulega fá viðunandi arð af starfseminni.  Sú starfsemi sem þannig verður til, elur síðan af sér aðra starfsemi, og skýtur þannig stoðum undir frekari þróun byggðarinnar.

Það var síðast í gær að ég fregnaði að á nýju ári verði stigið annað mikið skref sem mun efla byggðina í Laugarási, en ég tel mig ekki geta farið nánar út í það á þessu stigi.

Með því að atvinnutækifærum fjölgar í Laugarási, og þar með íbúunum blasa við fleiri jákvæðar breytingar eins og hver maður getur ímyndað sér. 

--------------------------------------------------

Ég leyfi mér að halda því fram að árið 2016 verði árið þegar ný bylgja uppbyggingar í Laugarási hefst. Jafnvel gæti hún orðið stærri en sú sem var á síðari hluta sjöunda áratugs síðustu aldar.

Það er nóg af fallegum stöðum fyrir aldraða í Laugarási þó svo sláturhúslóðin verði nýtt fyrir hótel og það má alltaf vona, að viðhorfsbreyting  eigi sér stað.

Loks þakka ég lesendum þessara pistla minna kærlega fyrir lesturinn á árinu og óska þeim alls hins besta á nýju ári.

Í hvítri og friðsamri sæng - rafræn útgáfa

Skúli Magnússon upp úr 1940

Það sem hér fer á eftir er umfjöllun sem birtist í Litla-Bergþór, 2. tbl., 36. árg, desember 2015. Ég set hana hér inn til að eiga hana á þessu svæði. Ég neita því ekki, að það fór ansi mikill tími í að afla upplýsinga sem gætu varpað meira ljósi að það sem gerðist þarna  fyrir um 75 árum. Flestir þeir sem á þessum tíma voru komnir af barnsaldri eru horfnir af vettvangi, mér tókst ekki að komast í samband við fólk sem mögulega gæti munað þennan atburð, og minni þeirra sem ég ræddi við var auðvitað ekkert sérstaklega skýrt, enda þarna oftast um upprifjun á atburði sem þeir mundu að hefði komið til tals síðar. Það var þannig, eins og við þekkjum mörg, að um erfiða atburði að áföll, var ekki rætt við börn, eða lítið rætt yfirleitt.. 

Þó pabbi hefði verið þarna virkur þátttakandi í leitinni að Olav, var það ekki fyrr en eftir að hann lést á síðasta ári, þegar ég rakst á dagbók sem hann hafði skrifað árið 1940 (fyrsta árið sem hann var á Syðri-Reykjum) að ég fékk vitneskju um  þá hörmung sem þarna hafði átt sér stað. 

Ég leitaði að frásögnum en fann ekkert annað en fréttir í dagblöðum og fannst þessvegna mikilvægt að 

reyna að afla frekari upplýsinga og 

koma dagbókarfærslunum á prentað form. Það tókst á endanum og viðleitni mína má nú finna í ofangreindu tölublaði Litla-Bergþórs. 

_____________________________________________________

M1:Olav Sanden í byrjun árs 1940

Árið 1938 kom ungur Norðmaður, Olav Sanden (f. 29.11.1918 (í skrá um legstaði í Torfastaðakirkjugarði er hann sagður hafa fæðst 29.1.1918 og þarna er líklega um að ræða skrifvillu í annarri heimildinni)), til landsins og hóf störf á Syðri-Reykjum hjá Stefáni Árnasyni (1911-2002) og Áslaugu Ólafsdóttur (1909-1996). Þau áttu tvö börn á þeim tíma sem hér er fjallað um: Ingveldi Björgu (3) og Ólaf (2). 

Það sem hér fer á eftir eru færslur úr dagbók (feitletrað) Skúla Magnússonar, síðar garðyrkjubónda í Hveratúni (1918-2014) frá árinu 1940. Þessar færslur fjalla um aðstæður þegar Olav varð úti á leið sinni frá Efstadal til Syðri-Reykja, 19. febrúar, 1940. 

Veður var ágætt vikuna 11.- 17. febrúar 1940. Framan af var hæg austan átt og hiti um og yfir frostmarki. Um miðja vikuna fór að kólna með norðaustan golu. 

Lífið á Syðri Reykjum gekk sinn vana gang og unnið að undirbúningi fyrir vorið: rör voru fægð og lökkuð, stungið upp og byrjað að planta út tómötum. 

M2:Séð frá S.-Reykjum. Brúará í forgrunni,
Efstidalur ofarlega til hægri

Laugardagurinn 17. Norðaustan kaldi bjart veður 10 gráðu frost. Olav fór upp að Efstadal.

Til þess að fara frá S.-Reykjum upp í Efstadal, var farið á bát yfir Brúará. Erindi Olavs í Efstadal var að hitta þar jafnaldra sína, en einhverjir þeirra voru í íhlaupavinnu á Syðri-Reykjum á þessum tíma. Þá bjuggu í Efstadal II hjónin Jórunn Ásmundsdóttir (59) og Sigurður Sigurðsson (60). Börn þeirra sem þá voru heima voru: Steinunn (22), Magnús (21), Ingvar (20), Björn (19) og Magnhildur (17). Á hinum bænum í Efstadal bjuggu hjónin Sigþrúður Guðnadóttir (43) og Karl Jónsson (35), síðar í Gýgjarhólskoti, ásamt börnum sínum Helgu (11) Jóni (10), Guðrúnu (8), Ingimar (7), Guðna (6), Arnóri (4), Margréti (3) og Gunnari (á fyrsta ári) og bróður Karls, Grími (29).

M3:Róið yfir Brúará um 1940

Sunnudagurinn 18. Norðan og norðaustan gola 2 gráðu frost mikil snjókoma með morgninum. Olav var ókominn frá Efstadal. 

 Mánudagurinn 19. Norðaustan strekkingur, mikil snjókoma og fjúk er á daginn leið, en var slydda um morguninn og fremur stillt veður. Þegar við höfðum borðað morgunverð lögðum við fjórir af stað, Stefán, Jón Guðmundsson, Bergur og ég til að líta eftir Olav, því að veður tók heldur að versna, snjókoma og vindurinn jókst. Við vonuðum að hann hefði aldrei lagt af stað frá Efstadal, en þorðum samt ekki annað en grennslast eftir því. Þegar vorum komnir norður fyrir Brúará var kl. 9:50. Við reyndum að hraða ferð okkar sem mest, en það var ekki auðvelt því að snjórinn var mjög mikill, stöðugt kafald í mitt læri og mitti og jafnvel enn þá meira sumstaðar. Okkur sóttist seint sem vonlegt var. Þegar við höfðum gengið æði spöl áleiðis til Efstadals mættum við pilti þaðan, sem fræddi okkur á því að Olav hefði farið þaðan kl. 8 um morguninn og kvaðst ekki hafa þorað annað en fara á eftir honum er hann varð þess var hversu veðrið var ískyggilegt. Nú leist okkur ekki á blikuna og vissum sem sagt ekki hvað gera skyldi. Snjókoman jókst enn meir jafnframt því sem hvessti. Loks tókum við þá ákvörðun að fara vestur að Böðmóðsstöðum, því að okkur þótti líklegt að hann hefði leitað þangað, þar eð þetta var næsti bær. Eftir hér um bil tvær klukkustundir komumst við þangað (þegar sæmilegt er umferðar er þessi vegalengd farin á 20 mín til hálftíma) og vorum flestir þurfendur hvíldar. Eftir að við höfðum hresst okkur þar og fengið þau klæði sem okkur vanhagaði um, við höfðum ekki búið okkur nægilega vel er við lögðum af stað að heiman, lögðum við af stað sömu leið ásamt Guðmundi bónda. Ferðin heim gekk slysalaust og vorum við komnir um kl. 5. Jón fer með Guðmundi til baka aftur því að varhugavert þótti að láta einn mann vera á ferð í þessu veðri. Þreyttir og áhyggjufullir lögðumst við til hvíldar.
Mennirnir fjórir voru Stefán Árnason (28), Skúli Magnússon (21), Ingibergur Sæmundsson (19) og Jón Guðmundsson (28) frá Blesastöðum, en hann hafði komið að Syðri-Reykjum nokkru fyrr til að leggja miðstöð í gróðurhús.

M4:Afstöðumynd: Efstidalur, S.-Reykir,
Böðmóðsstaðir

Í dagbókinni er talað um að fjórmenningarnir hafi verið búnir að ganga „æði spöl“ í átt að Efstadal þegar þeir mættu pilti þaðan. Á meðfylgjandi korti er mögulegur staður þar sem þeir hittu piltinn (merktur með A). Þessi piltur mun hafa verið Ingvar Sigurðsson, þá tvítugur og var hann ríðandi. Það má teljast líklegt að þeir hafi valið stystu leiðina að Böðmóðsstöðum frá þeim stað sem þeir mættust og er möguleg leið sýnd á kortinu með mjórri punktalínu frá A. Vissulega er hér um ágiskun að ræða.

Á Böðmóðsstöðum bjuggu á þessum tíma hjónin Karólína Árnadóttir (42) og Guðmundur Ingimar Njálsson (45). Börn þeirra, sem komust á legg, voru: Guðbjörn (19), Ólafía (18), Aðalheiður (17) (síðar í Neðra-Dal), Kristrún (15), Jóna Sigríður (14), Valgerður (13), Lilja (11), Fjóla (11), Njáll (10), Ragnheiður (8), Árni (7) (síðar á Böðmóðsstöðum), Guðrún (6), Herdís (5) og Hörður (4) (síðar á Böðmóðsstöðum) og Ólafía Guðmundsdóttir, móðir Guðmundar (72). 

Í ævisögu Páls á Hjálmsstöðum, „Tak hnakk þinn og hest“ sem Vilhjálmur S. Vilhjálmsson færði í letur og sem kom út 1954, er þáttur sem ber heitið „Erfið beitarhúsaferð“. Þar er fjallað ítarlegar um veðrið sem greint er frá í dagbókinni:

…allt í einu bar svo við, á þorranum, að hann fór að snjóa á galauða jörð. Algert logn var, og kyngdi niður snjónum í tvo sólarhringa samfleytt. Ég fór fram í beitarhús og Guðmundur sonur minn með mér. Ætluðum við að gæta að fénu og leita hesta, sem áttu að vera þarna ekki langt frá. Við gáfum á jötur og fórum að því loknu heim með hestana. Enn snjóaði, og nú ákafar en áður, og stóð svo í marga daga. Ég þorði ekki að senda drenginn einsamlan, og tók ég þá það ráð að fara ríðandi ásamt Hilmari syni mínum. Var þá bæði ákafur snjógangur og þoka, en það var óvenjulegt veðurlag. Svo svört var hríðin, að við sáum ekki út úr augunum og snjórinn var í miðjar síður á hestunum. Við fundum þó fjárhúsin um síðir. Þegar við vorum hálfnaðir með gegningar rauk á með hvassviðri og varð moldin svo mikil að varla sáum við niður á hnén á okkur.

og áfram heldur Páll og segir hér frá ferðinni til baka frá beitarhúsunum:

Lausamjöllin var komin í skafla, sem náðu upp fyrir hestana. Þeir brutust um og við gengum með þeim, því að ekkert viðlit var að sitja á þeim. Þarna kútveltumst við og hestarnir í snjónum og okkur fannst að ekkert miðaði.

M5: Mbl 23.02.1940

Áfram héldu þeir þó og á endanum „bókstaflega rákust þeir á bæinn“ fimm tímum eftir að þeir lögðu af stað frá beitarhúsunum. Að lokum segir svo:

Ég held að ég hafi aldrei komist í krappari dans á ævi minni. Þessi ofsi stóð í heilan sólarhring og linnti aldrei. Þá varð danskur maður úti skammt frá beitarhúsi í dalnum. Hann hafði farið frá Efstadal, en ekki náð heim til sín, að Reykjum í Biskupstungum.

Þriðjudagurinn 20. Hvöss norðaustan, snjókoma og talsvert frost. Dimmviðri var svo mikið að ekki þótti fært nokkrum mann að leita Olavs. Sátu því allir heima og gátu ekkert að gert.

Miðvikudagurinn 21. Austan kaldi úrkomulaust en dálítið fjúk. Fjórir menn héðan af bæjunum fóru norður að Efstadal og vestur að Laugardalshólum til að vita hvort Olav hefði komið þangað en svo reyndist ekki vera. Leituðu þeir síðan hér á mýrunum meðan bjart var, en án nokkurs árangurs. Nú gerðu menn sér ekki von um að Olav væri lífs fyrst hann hafði ekki komist til þessara, áðurnefndra bæja. Var nú tekið að safna liði hér í nágrenni til að leita á morgun.

Fimmtudagurinn 22. Austan strekkingur, krapahríð. Leitað var að Olav meirihluta dagsins. Við vorum átta sem tókum þátt í leitinni. Heim komum við án nokkurs árangurs. Eins og áður er sagt var krapahríð, enda urðum við mjög hraktir og kaldir. Á mýrunum var snjóinn ekki að sjá, en í skóginum og þar sem eitthvað afdrep var, var kafald og hin mesta ófærð. Okkur þótti fullvíst að leit væri árangurslaus meðan þessi snjókyngi væri á þessum slóðum, var því ákveðið að geyma hana uns þiðnaði.

 Föstudagurinn 23. Norðaustan gola, skýjað loft, úrkomulaust, að kvöldi var 4 gráðu frost. Við lögðum rör í 4 og 5 en létum okkar týnda vin og félaga hvíla í sinni hvítu og friðsömu sæng, óáreittan.

Næstu daga var norðaustan gola, bjart veður og hiti frá -2° niður í -10°, en fimmtudaginn 29. varð breyting á.

Fimmtudagurinn 29. Allhvass að sunnan með dálítilli rigningu 2 gráðu hiti.
Föstudagurinn 1. Hæg suðvestan átt éljaveður en bjart á milli. 1 gráðu frost. Lík Olavs heitins fannst. Var það á svokallaðri áveitu, sem er vestur af Efstadal. Hafði hann auðsjáanlega ætlað að rekja sig með girðingu sem liggur frá grundarhúsunum í Efstadal suður að Brúará, en sökum dimmveðurs tekið skakka girðingu og lent suður á áveituna.

Grundarhúsin sem þarna eru nefnd eru að öllum líkindum svokölluð Flatarhús. Ekki ber heimildum saman um hver eða hverjir fundu lík Olavs, né nákvæmlega hvar. Ákveðnasta vísbendingin um þetta greinir frá því að Ingvar Sigurðsson, sem áður er nefndur, hafi verið við gegningar í beitarhúsum í svokölluðum Múla. Hann var með hund með sér. Hundurinn mun hafa tekið á rás niður á mýrarnar þar sem hann fann lík Olavs ekki langt frá Bleikhól, sem er merktur á meðfylgjandi korti. Það er í samræmi við það sem aðrir viðmælendur töldu.

Laugardagurinn 2. Suðvestan kaldi, rigning af og til, 5 gráðu hiti. Gröf Olavs var tekin af Bergi. Systir Olavs heitins og maður hennar komu hingað.

Bergur, sem þarna er nefndur, er Ingibergur Sæmundsson.

Systir Olavs, Liv Gunnhild (1915-1951), hafði, tveim árum fyrr gifst Stefáni Þorsteinssyni (1913-1997), garðyrkjufræðingi, sem þetta ár hóf störf sem kennari við Garðyrkjuskóla ríkisins í Hveragerði að loknu námi í Noregi. Stefán og Liv ráku garðyrkjustöðina á Stóra-Fljóti í Biskupstungum um skeið frá 1946, en Liv lést úr berklum 1951. Þá höfðu þau Stefán eignast 6 börn og var Liv Gunnhild þeirra yngst, fædd árið áður en móðir hennar lést, þá 26 ára að aldri. Önnur börn Liv og Stefáns voru Þorsteinn (1938), Aðalbjörg (1940), Guri Liv (1941), Sigrún (1945) og Birgir (1948). Eftir lát konu sinnar var Stefán á Stóra-Fljóti til 1956. 

Eitt barna þeirra Stefáns og Liv, Birgir, fór í fóstur til Guðnýjar Guðmundsdóttur og Helga Indriðasonar í Laugarási og var hjá þeim til fullorðinsára.

Sunnudagurinn 3. Norðvestan kaldi, 4 gráðu hiti. Ekkert nýtt bar til tíðinda.

Mánudagurinn 4. Norðaustlæg átt bjart veður 5 gráðu frost. Jarðarför fór fram á Torfastöðum.

Eftirmáli

Feitletraði textinn er orðréttur úr dagbók föður míns frá þessum tíma, þeim hluta sem fjallar um veður og Olav. Þess ber að geta, að þegar Olav varð úti var faðir minn búinn að vera hálfan mánuð á Syðri-Reykjum og tæpa tvo þar á undan á Torfastöðum, en hann kom í fyrsta skipti hingað suður, austan af Fljótsdalshéraði, í byrjun desember 1939. Fósturfaðir hans Benedikt Blöndal, varð úti á Þórdalsheiði milli Reyðarfjarðar og Héraðs í janúar það ár. 

Ég hef leitast við að fylla í eyður með heimildum úr timarit.is og samræðum við fólk sem mögulega var talið hafa vitnesku um þann atburð sem um ræðir þar á meðal dætur Liv og Stefáns, þær Sigrúnu og Aðalbjörgu. Hjá þeim fékk ég einnig myndina af honum með hestinum. Þá mynd höfðu þær fengið frá Ingveldi Stefánsdóttur frá Syðri-Reykjum. Aftan á myndinni stendur: O Sanden 1940. Hina myndina af Olav fékk ég hjá Ólafi á Syðri-Reykjum, en hún er líklegast tekin 1939.

Ég ræddi einnig við Ólaf Stefánsson á Syðri-Reykjum, Theodór Vilmundarson í Efstadal, Snæbjörn Sigurðsson í Efstadal, Hörð Guðmundsson á Böðmóðsstöðum, Guðnýju og Gróu Grímsdætur á Ketilvöllum, Jón Karlsson og Ragnhildi Magnúsdóttur í Gýgjarhólskoti, Friðgeir Stefánsson í Laugardalshólum og tvö barna Ingvars Sigurðssonar, þau Sigurð og Sigþrúði. Þessu fólki kann ég bestu þakkir fyrir aðstoðina.

M6: Olav Sanden til vinstri. Myndin líklega tekin 1939.
Ekki hef ég nafn hins mannsins.

M7: Skúli Magnússon reynir að hafa stjórn á Ólafi Stefánssyni,
1941-42 (?)

M8: Skúli Magnússon og Stefán Árnason prikla upp úr 1940

Myndirnar á síðunni eru frá Syðri-Reykjum utan M2, M4 og M5. Á frumbýlingsárum Stefáns og Áslaugar voru í það minnst tveir miklir áhugamenn um ljósmyndun, með góð tæki og því mikið myndefni til, sem mér finnst að mikilvægt sé að halda til haga og merkja eftir föngum.

Áhigjur af f***ing túnguni.

Þetta er bara eitt af því sem ég þarf að losa mig við. Ég veit reyndar að það mun ekki gerast með þessu móti einu, en þetta er örugglega skref í átt að því að ég sætti mig við það sem er og fái betri innsýn í það sem líklega verður.
Eftirfarandi texta skrifaði ég á þessa síðu fyrir nokkru. Hér hef ég freistað þess að sjá fyrir mér hvernig hann gæti litið úr eftir einn til tvo áratugi.
Tilefnið er ræða menntamálaráðherra áðan, menntamálaráðherra.

Framundan eraði flutningur kórar úr uppsveitir með einsöngvarar, orgel, trompet og klarinett á verk eftir sigvaldi kaldalóns kirkja óma öll. það erar ekki á móti mæla að einhverjir tenórar beruðu nokkur kvíðbogi fyrir ein nóta í umrætt verk.
Forsaga málið eraði sú að við upphaf æfingar á þetta verk eraði það eins og hver annar verk sem æfað eraði tenórinn dansaði um nóturnar áreynslulaus þó svo ein nóta undir lok hver erindi hafi takað nokkur á. Það eraði ekkert annar en áskorun og þetta var hinn góðasti mál. Með þessi háttur eraði verkið æfað nokkur sinn og það eraði að koma góður mynd á það.

við þeir aðstæður geraði það allt í einu að einn sópraninn tjáaði þá skoðun sinn að sópranlínan liggjaði of lágur. Einhverjir margari sópran takaði undir þessi skoðun.

-lesendur eru varaðir við að taka mig alltof hátíðlega á þessu stigi. Þó kraumi undir, geri ég mér grein fyrir því að ýmislegt er óumflýjanlegt. Þar má til dæmis telja íslenska tungu.

Sópraninn vildi komast hærra

Staður: Skálholtsdómkirkja
Tími: 11. desember 2015
Tilefni: Jólatónleikar

Framundan var flutningur kóra úr uppsveitum með einsöngvurum, orgeli, trompet og klarinett á verki efti Sigvalda Kaldalóns, Kirkjan ómar öll. Því verður ekki á móti mælt að einhverjir tenórar báru nokkurn kvíðboga fyrir einni nótu í umræddu verki.

Forsaga málsins var sú, að við upphaf æfinga á þessu verki var það eins og hvert annað verk sem æft var; tenórinn dansaði um nóturnar, áreynslulaust þó svo ein nóta undir lok hvers erindis hafi tekið nokkuð á. Það var ekkert annað en áskorun og þetta var hið besta mál. Með þessum hætti var verkið æft nokkrum sinnum og það var að komast góð mynd á það.
Við þær aðstæður gerðist það allt í einu að einn sópraninn tjáði þá skoðun sína að sópranlínan lægi of lágt. Einhverjir fleiri sópranar tóku undir þessa skoðun.
Það vita þeir sem hafa sungið í kór, að það er ekki hægt að hækka þá línu sem ein rödd syngur, nema hinar hækki líka. Þar sem þarna var um að ræða athugasemd frá þungavigtarsópran varð það að ráði að stjórnendur hækkuðu verkið um heiltón, sem er alveg slatti (leiðr. það var hækkað um þríund, sem mun vera umtalsvert meira en heiltónn, sem gerir afrek tenóranna enn meira). Sannarlega myndi þetta þá einnig hækka háu nótuna sem áður er nefnd um heiltón (leiðr. þríund) líka.
Nú er það þannig, að tenórar eru í eðli sínu miklir sjentilmenn og þrátt fyrir mögulegar afleiðingar hækkunarinnar, tjáðu þeir sig tilbúna að takast á við verkið heiltón  (leiðr. þríund) hærra.
Í stuttu máli varð það úr og ekkert annað að gera en freista þess að pússa röddina einu þannig að ekkert brysti þegar á reyndi. Á æfingum gekk þokkalega að takast á við nótuna, ekki síst vegna þess að engir voru áhorfendurnir, en það var auðvitað alltaf ljóst að þegar stundin rynni upp á tónleikum, yrðu áhorfendur.  Það þarf ekkert að fjölyrða um, að það er í eðli tenóra að leggja sig ávallt fram um að röddin komist sem best til skila til áheyrenda og þá oft á kostnað þess hvernig þeir birtast áhorfendum.

Þá vík ég aftur að tónleikunum sjálfum og flutningi verksins.

Í þeirri útgáfu verksins sem þarna var skyldi flutt, syngur kórinn þrjú erindi, en inn á milli syngja sópran og tenór einsöng í millikafla.
Þar sem flutningur verksins var að hefjast; einsöngvarar, hljóðfæraleikarar, stjórnandi og kór klár, gerðist það, að tenórinn sem átti að fara að syngja einsöngsþátt sinn, ákvað að segja áhorfendum lítillega frá verkinu, sem var í góðu lagi auðvitað. Hinu var erfiðara að kyngja, að í kynningunni bað hann áhorfendur  að fylgjast sérstaklega með tenórunum í kórnum, því þeir fengju sko að taka á honum stóra sínum. Þarna varð því ljóst, að áhorfendur myndu einbeita sér að framgöngu tenóranna í þessu lagi, sem er auðvitað alltaf eðlilegt, en þarna gæti kastljósið mögulega sýnt flytjendur raddarinnar einu á heldur viðkvæmu augnabliki.

Flutningurinn hófst með tenórraddirnar í ofangreindum forgrunni. Ég, sem fyllti þarna flokk allmargra glæsilega uppsveitatenóra, var búinn að fara í gegnum leikskipulagið að svo miklu leyti sem ég myndi geta haft stjórn á því.  Ég hafði engar áhyggjur af áheyrendum, en gerði mér grein fyrir því að áhorfendur gætu mögulega orðið fyrir nokkru áfalli, en mér tækist ekki að halda tjáningu minni og innlifun í flutningnum í lágmarki.  Þarna varð að finna einhvern þann  meðalveg sem gæti talist ásættanlegur.
Tónninn nálgaðist og ég fann mig vera að missa tökin á  meðalveginum. Ég fann hvernig mér hitnaði smám saman í andlitinu (sem fól væntanlega í því að roði færðist yfir það). Þar sem tónninn eini datt inn fannst mér eins og allt andlitið færi sínar eign leiðir við að fylgja tóninum eftir, ýta honum úr hálsinum og yfir til áheyrendanna án efa á  kostnað upplifunar áhorfendanna.

Á hápunktinum fannst mér, að ténórinn sem beindi svo ljúflega athyglinni að raddfélögum sínum í kórnum, hefði betur valið sópraninn, sem þarna fékk að taka meira á því en til stóð í upphafi, nú eða altinum sem hafði haft orð á því að línan sem kom í hans hlut væri orðin og há, eða bassanum, sem bassaðist eins og hann bassast.

Þrátt fyrir ofangreint voru tónleikarnir harla skemmtilegir og þrátt fyrir að einsöngstenórinn hafi beint athygli áhorfenda svo óheppilega að röddinni einu, voru foreldrarnir í sópran og tenór afar stoltir af framgöngu síns manns.

Fyrir þá lesendur sem ekki þekkja þetta verk læt é hér fylgja myndband þar sem kór Glerárkirkju flytur það. Ég tek eftir því að þar syngja tenórarnir umrædda nótu aðeins í 2. erindinu.

Ég veit til þess að tónleikarnir voru teknir upp og vonast til að geta skellt upptöku af þessu verki hér inn í fyllingu tímans.

Í auga stormsins, í Laugarási eða úlfur, úlfur!

"Maður er kominn á þann aldur að fara ekkert að þvælast út í einhverja óvissu og vita síðan ekki hvort maður kemst aftur heim í dag".  Ætli þetta hafi ekki, efnislega, verið spekin sem rann upp úr mér í morgun, þar sem miðlar af öllu tagi vöruðu fólk við að ana út í óvissuna. Það var gengið ansi langt í lýsingum á þeim ósköpum sem framundan voru.
Undirtektir við þennan málflutning minn voru óvenju jákvæðar og þar með varð til sú niðurstaða að heima skyldi setið og óveðrinu leyft að leika lausum hala úti fyrir.
Ákvörðunin var tilkynnt á viðeigandi stöðum, í ágætu veðri, lítilsháttar golu og hita sem var að mjakast yfir frostmarkið. Fyrir landið í heild sinni var þessi veðurlýsing kannski ekki nákvæm, en hún var það fyrir Laugarás. Ég hafði síðan í hyggju að bregða mér út fyrir Þorpið í skóginum þegar birti til að gá til veðurs sem gæti samsvarað því sem fjölmiðlar höfðu lýst, en ég gerði það reyndar ekki.
Það leið á morguninn, það hlýnaði heldur og það var líka eina breytingin sem við urðum vör við.
Það leið að hádegi, tímanum sem veðrið var sagt mundu verða í hámarki, en í Laugarási var stinningskaldi, úrkomulaust og hiti um 3 gráður.

Það er ástæðulaust að fjölyrða frekar um þetta mál: Hér hefur verið ágætis veður í allan dag, og reyndar ekki bara hér heldur á öllu svæðinu sem Laugarás tilheyrir.

Ég leit sennilega ekki vel út á vinnustaðnum í dag.

Ég velti fyrir mér hvaða ákvörðun ég muni taka næst þegar fjölmiðlar flytja boðskap færustu manna um ofasaveður um allt land og að fólki sé ráðið til að "halda sig heima, sé þess nokkur kostur".  Ætli verði ekki úr að Qashqai verði tekinn til kostanna í fullvissu um að allt svoleiðis veðurtal sé bara enn eitt fjölmiðlabullið.

Mér finnst líklegt að það sé ástæða fyrir öllum þessum varnaðarorðum: það sé betra að vara við af fullum krafti en að gera  minna úr en síðan verður raunin og sita uppi með ásakanir um að hafa ekki varað nægilega mikið við.
Kannski verður fólk ekki jafn reitt eftir að veðrið reynist minna en spáð var og þegar spáin gerir ráð fyrir skaplegu veðri sem síðan reynist óvitum í umferðinni þungbært.

Þarna þarf einhvern milliveg.

Mun rísa hótel í Laugarási?

Fyrir nokkrum dögum kom fram myndband sem hafði verið sett á youtube og sem hægt er að skoða ef smellt er hér. Þar gefur að líta tölvuteikningu af hóteli í Laugarási, sem er kallað Hótel Frostrós. Ég fékk fyrirspurn frá fréttamanni um málið, og varð auðvitað talsvert upp með mér, en þótti jafnframt ekki nógu gott að geta ekki svarað honum neinu, einfaldlega vegna þess að ég vissi hreint ekkert umfram það sem þetta meira og minna ómerkta myndskeið sýnir.

Ég varð hinsvegar all forvitinn og nú hefur mér tekist að komast yfir upplýsingar sem varpa nokkru ljósi á málið.


Þeir aðilar sem keyptu af sláturhúslóðina af Byggðastofnun stefna að því að byggja hótel þar sem leifarnar af sláturhúsinu standa nú. Þeir munu hafa á bak við sig bandaríska fjárfesta. Hér munu vera á ferð sömu aðilar og reka Alda Hótel í Reykjavík.

Ætlunin mun vera að byggja 80 herbergja hótel í svipuðum gæðastaðli og Hótel Rangá, með áherslu á heilsurækt og að gestir dvelji á hótelinu í nokkra daga í senn og njóti þess sem svæðið og umhverfið hefur upp á að bjóða.


Vonir þeirra sem þarna er um að ræða, standa til þess, að rífa sláturhúsið alveg á næstunni, og ekki eru þeir margir sem munu sakna þess.


Ef af þessu verður mun heldur betur glæðast líf í Laugarási, því hótel kallar að ýmislegt annað.

Skálholtskórinn til Þýskalands og Frakklands 1998 (2)

Hér birtist síðari hluti einhverskonar ferðasögu þar sem greint er frá ferð Skálholtskórsins til Þýskalands og Frakklands árið1998.
Slóðin á myndirnar, sem fyrr

Et maintenant la France: Mánudagurinn, 5. október

ökuferðin, þægindin, sundlaugin 

Þetta var dagur hinnar miklu ökuferðar þar sem lagðir voru að baki um það bil 600 kílómetrar áður dagsverkinu lauk. 

Flugrútan okkar var svo búin að ekki væsti um mannskapinn þótt ekki væri stansað í hverri sjoppu. Það voru reyndar engar sjáanlegar greiðasölur lengi vel, því ekið var á hraðbraut mestan hluta leiðarinnar. Ekki lagði ég sjálfur í að nýta mér snyrtinguna um borð, en þeir (aðallega þær) sem það gerðu tjáðu það skýrt með látbragði sínu, að þetta væri hið mesta þarfaþing og ekki spillti fyrir að hljómburðurinn var hreint ágætur. Þá á ég auðvitað við að hátalarakerfið teygði anga sína þarna inn svo ekki var hætt við að gestir misstu af neinu því sem fararstjórinn sagði meðan á heimsókn stóð. Þetta var nú útúrdúr sem skrásetjurum ferðasagna sést svo oft yfir.

Leiðin þennan dag lá fyrst til bæjarins Barr í Elsasshéraðinu í Frakklandi. Í Barr búa um 5000 manns. Þar átti heimili okkar eftir að verða þá þrjá daga sem við vorum á þessum slóðum.

Ég gef Perlu, formanni aftur orðið: "Töskum hent í hús. Nokkrir voru á öðru hóteli eina nótt (gamalt (eld) gamaldags herbergi í ágætis standi en hörmuleg fúkkalykt". Þess má geta fyrir þá sem ætla að fara til Barr og vantar gistingu, þá heitir þetta hótel Maison Rouge, eða Rauða Húsið.

Hádegisverð snæddum við á aðal hótelinu. Það er eiginlega nýtt og stendur, að því er virtist, í útjaðri bæjarins. Mjög skemmtilegt og bauð upp á ýmsa möguleika. Það var þar sem við áttum að nota öll sundfötin sem voru höfð meðferðis skilmerkilega, eins og okkur hafði eindregið verið ráðlagt. Það hafði nefnilega sést á mynd sem við fengum af hótelinu, að þar var sundlaug fyrir utan. Þegar á staðinn kom var þarna vissulega sundlaug. Hængurinn á málinu var sá, að lofthitinn var 4-10°C og að sjálfsögðu ekki mikið um hveravatn til upphitunar. Í stuttu máli: það fór enginn í sund.

Þetta var enn einn útúrdúrinn.

heimsóknin, flugeldarnir

Eftir hádegisverðinn, sem var vel útilátinn, héldum við sem leið lá aftur til Þýskalands. Hver var að tala um að skreppa til Frakklands að borða?

Leiðin lá sem sagt til Múlheim. Þar á Cristine heima, en hún söng með kórnum meðan hún starfaði um tíma á Sólheimum. Foreldrar hennar buðu hópnum heim, eins og hann lagði sig, ríflega 40 manns. Þarna beið okkar hin veglegasta veisla og að sjálfsögðu reyndum við að borða eins mikið og við gátum miðað við allar aðstæður, en það verður vissulega að viðurkennast að það var tiltölulega stutt síðan við borðuðum í Frakklandi. Þar á móti kemur að maður skreppur nú ekki á milli landa tvisvar sama daginn til að borða, nema taka hraustlega til matar síns.

Þessi dagur verður að teljast, ekki bara dagur hinnar miklu ökuferðar heldur einnig dagurinn þegar það fór ekki á milli mála, að ef baðvogin hefði verið með í ferðinni hefði hún slegið feilpúst.

Eftir höfðinglegar móttökur hjá fjölskyldu Cristine héldum við í Lúterska kirkju í nágrenninu þar sem fluttir voru sérlega eftirminnilegir tónleikar. Ekki bara fyrir þá sök, að vegna þess að hver glufa í líkamanum var full eftir máltíðir dagsins og þess vegna hljómurinn í kórnum óvenju "þéttur" eða "massívur", heldur ekki síður vegna þess að "der Frauenkor" - (kvennahluti kórsins), nánar tiltekið félagi í þeim hluta kvennakórsins sem dýpri hefur raddirnar, hélt óvænta flugeldasýningu. Að sjálfsögðu kom uppákoman öllum óvart, enda á viðkvæmasta stað í ljúfu tónverki af kirkjulegum toga (að því er mig minnir). Gögn sem skoðuð hafa verið, þar sem fram koma viðbrögð kórsins við atburðinum, benda til þess að uppátækið hafi einkum haft áhrif á þann hluta hans sem í eru þeir félagar sem tilheyra þeim hluta kvennakórsins sem hærri (grynnri?) hefur raddirnar. Þetta er auðvitað mjög eðlilegt í ljósi þeirrar raddar sem þessi hlutinn syngur: létt, fljúgandi, fjaðrandi, englalegt. Viðbrögðin voru sem sagt í samræmi við röddina. Að sjálfsögðu varð ekki vart við að félagar í hinum karllægu röddum kórsins (den Männerkor) svo mikið sem blikkuðu öðru auganu. Stjórnandinn gerði sitt til að draga úr áhrifum uppátækisins með því að ganga á undan með góðu fordæmi og láta sem ekkert hefði í skorist. Það fór sem sé svo að áheyrendur töldu að flugeldasýningin væri bara hluti af laginu, sem fjallaði um áramótin á Íslandi (það yrði of langt mál að lýsa því sem raunverulega gerðist þarna, nóg er nú samt, en ég reikna með að það verði til í munnlegri geymd um langa hríð).

hremmingarnar

Eftir tónleikana var öllum hópnum síðan boðið í kaffi. Kökurnar höfðu vinir og kunningjar Cristine bakað og þau sáu um að bera fram og um umbúnað allan.

Loks héldum við út í nóttina heim til Frakklands, til bæjarins Barr. Við hjón vorum í þeim hluta hópsins sem gisti í Rauða Húsinu sem nefnt var hér ofar. Þessi hópur var settur úr rútunni á aðalgötunni og átti að bjarga sér heim. Smám saman urðu efasemdirnar skynseminni yfirsterkari innan hópsins þegar einhver kvað upp úr með það að þarna hefðum við aldrei komið. Sumir voru farnir að sjá fyrir sér ráf um götur Barr alla nóttina. Kórstjórinn vildi komast að hinu sanna sem fyrst og hvarf út í nóttina í leit að rauðu húsi, rauða húsinu sem fannst loksins. Þá var rauða húsið fallegt. Að öðru leyti vísast til umsagnar formannsins hér að ofan um þetta hús. C'est la vie.

þriðjudagurinn, 6. október

fararstjórarnir, bókasafnið, dónabúðin

Morguninn eftir þurftum við ævintýrafólkið frá kvöldinu áður, að yfirgefa Rauða Húsið með allt okkar hafurtask og flytja það á aðal hótelið, þar sem fólkið sem þar bjó, var í rólegheitum að snæða morgunverð þegar okkur bar að garði. Brottför var ákveðin kl. 9 og á íslenskan mælikvarða stóðst það bara all vel. Nú fengum við tvo fararstjóra: þær Elisabeth, sem var og er mikill Íslandsvinur, og mun hún sjálfsagt kynna sig sjálf þegar hún kemur hingað í Biskupstungur alveg á næstunni, ef hún er þá ekki þegar komin, og hinn leiðsögumaðurinn var Colette (það flugu um rútuna ýmsar tilgátur um nafn hennar, m.a. að hún héti Collect, Collett og þar fram eftir götunum. Ég veit reyndar ekki hvort það nafn sem ég hef valið henni hér er hið rétta, en mér finnst það bara svo franskt) en hún var þarna sem fulltrúi kórsins sem tók á móti okkur og hafði skipulagt dvöl okkar þarna.

Við byrjuðum á að fara til borgarinnar Sélestat, en þar er víðfrægt bókasafn með mörgum fornum handritum. Við fengum leiðsögn um safnið og að því búnu skelltu menn sér á markaðstorgið. Það skipti engum togum að þegar við mættum á svæðið fóru kaupmennirnir að pakka saman. Það sama gerðist í búðinni sem nokkrar kvennanna heimsóttu. Þær höfðu komist þar í gullnámu af alls kyns "dónadóti" ( þær verða sjálfar að svara fyrir það) Þarna heyrðust þær ræða sín í milli um jólagjafir. Ekkert varð úr kaupunum vegna þess að kaupkonan sýndi mjög eindregin óþolinmæðimerki og í ljós kom við eftirgrennslan undirritaðs, sem var þarna einvörðungu í hlutverki túlks, að sjálfsögðu, að konugreyið var að bíða eftir að geta lokað búðinni. Hádegislokun er víðar til en í Biskupstungum, en það er víst, að þarna varð kaupmannastéttin í Sélestat af umtalsverðum viðskiptum, sérstaklega ofangreind kaupkona.

kjötsúpan, ostakaupin, hvíldin

Við svo búið héldum við til næsta áfangastaðar, Auberge Ramstein í Diefentahl. Þar fengum við að borða héraðsrétt þeirra Elsassbúa, sem var nokkurs konar kjötsúpa. Enn gef ég Perlu, formanni orðið: "…kjötsúpu sem samanstóð af svína- nauta og lambakjöti, grænmeti, lauk og ýmsu öðru sem legið hafði í hvítvíni yfir nótt og síðan eldað í fjóra tíma" . Kjötsúpan var alveg ágæt. Eftir þetta fórum við bara heim á hótelið okkar til að hvílast fyrir átök kvöldsins. (Náttúrulega með viðkomu í kjörbúð, þar sem fólk birgði sig upp af ostum, saltkexi og ýmsu öðru - þessi verslunarleiðangur tók svo langan tíma að það gafst minni tími til hvíldar en til stóð)

kvöldverðurinn, krumminn, hjartað, móttakan, lævirkjarnir

Að loknum fremur endasleppum kvöldverði (við náðum ekki að borða eftirréttinn) lá leiðin í kirkjuna þar sem aðaltónleikarnir í Frakklandi voru haldnir um kvöldið.

Við sungum þarna með kór heimamanna, sem slapp alveg ágætlega frá "Krummi krunkar úti" þrátt fyrir hrakspár.

Þarna var margt fólk, þ.á.m. varaborgarstjórinn í Barr og sendinefnd frá Evrópuráðinu í Strasbourg. Afbragðs tónleikar, að sjálfsögðu. Eftir þá var glæsileg móttaka í ráðhúsinu, þar sem skipst var á kurteisi og Skálholtskórinn söng stóran hluta af veraldlegu dagskránni sinni. Þar söng "der Männerkor" sig endanlega inn í hjarta Elísabetar, sem áður er nefnd. Eitthvað varð þess valdandi að söngurinn var einstaklega hljómþýður og afslappaður þarna í móttökusalnum.

Að lokinni móttökunni var haldið á hótelið til að nýta ostana og hlusta á uglurnar og lævirkjana í skóginum umhverfis hótelið. Enginn fór í sund.

miðvikudagurinn, 7. október

mjólkurafurðin, myrkraverkin, útinnbrotið, ylhýra

Ostarnir fóru bara nokkuð vel í fólkið. Það var ekki hægt að merkja annað af þeim frásögnum sem tóku að berast meðal manna þennan morgun. Maður getur helst ímyndað sér að það hafi verið einhver efni í þessari frönsku mjólkurafurð sem ollu þeim uppákomum og hremmingum sem virðulegir Tungnamenn lentu í þessa nótt og morguninn eftir. Sennilega hefur þarna verið á ferðinni óminnissveppurinn illræmdi sem þekktur af því að birtast þar sem hans er síst vænst. Þarna var tekið dæmi af manninum sem vaknaði við að hann þurfti að sinna kalli náttúrunnar um miðja nótt, en hafði þá steingleymt hvar hann var. Hann ráfaði um í myrkrinu í leit að vísbendingu um langa hríð. Hann fann ískalda hönd ókunnra afla umlykja hjarta sitt. Hann gerði sig líklegan til að gefa sig þeim á vald, þegar hann rakst á rofann og sá ástvinu sína hvíla í sakleysi sínu svífandi á vængum svefnsins á hótelherbergi í Frakklandi.

Önnur saga fjallaði um hjónin sem læstu að sér þegar þau gengu til náða. Það, í sjálfu sér, er í hæsta máta eðlilegt við þær aðstæður sem þarna voru. Þegar síðan kom að morgunverði daginn eftir, og reyndar heldur stutt í brottför, uppgötvuðu þau sér til töluverðrar hrellingar að það var enginn lykill í skránni, þar sem þau voru viss um að þau hefðu skilið hann eftir. Upphófst þarna leitin mikla, leitin að lyklinum. Gerðust þau æ streittari og sveittari við leitina eftir því sem brottfararstund nálgaðist og líkur á að fá einhvern morgunverð minnkuðu. Það fór svo, að til þess að missa ekki af smá morgunverðarbita klifruðu þau út um gluggann. Þau sáu ekki að það hefði leitt neitt af sér að reyna að hringja í móttökuna til að láta hleypa sér út, því þar gekk víst ekki að nota ástkæra ylhýra. Morgunverðinn fengu þau og þar sem enn voru nokkrar mínútur í brottför klifruðu þau aftur inn um gluggann til að greiða sér og svona. Auðvitað var lykilskömmin það fyrsta sem þau sáu - þegar þau kíktu á bak við sjónvarpstækið. Þeim er enn hulið hvernig hann komst þangað.

gönguferðin, jólagjafaleitin, siglingin, kapítulinn

Leiðin þennan síðasta dag okkar í Frakklandi lá til Strasbourg, en borgin sú er m.a. þekkt fyrir það, að þar hefur Evrópuráðið aðsetur. Það verður nú að segjast eins og er að það litla sem við sáum af þessari borg þennan dag bauð af sér góðan þokka. Þeir eru farnir að taka upp á því þarna að skikka langferðabifreiðar til að leggja óravegu frá miðborginni og var tækifærið þarna nýtt til að teygja úr sér á hressilegri gönguferð. Í fjarska sást í turn dómkirkjunnar og að sjálfsögðu var ferðinni heitið þangað. Dómkirkjan eru nú bara kapítuli út af fyrir sig. Fegurð hennar, stærð, umhverfi og ævafornt klukkuspil. Allt átti þetta sinn þátt í að hún stendur upp úr þessum degi í Strasbourg.

Fólkið tók sér ýmislegt fyrir hendur þarna, hver fór í sína áttina, sumir fóru í siglingu á ánni Ill, aðrir mældu göturnar, enn aðrir heimsóttu stórverslanirnar eða útimarkaðina og það voru meira að segja dæmi um einhverja sem fóru á síður siðsama staði í jólagjafaleit. Hver flýgur eins og hann er fiðraður, eins og þar stendur.

torfhleðslan, áminningin, musterið

Eftir heimsóknina til borgarinnar skruppum við heim til Barr þar sem beið okkar eftirrétturinn frá því kvöldið áður, og síðan var haldið sem leið lá til þorpsins Epfig. Heimsóknin þangað hófst með því að við komum í kirkjuna. Ekki verður annað sagt en að hún hafi komið gestunum umtalsvert á óvart. Hún er ævaforn, frá 11. öld að mig minnir, og mjög ólík öðrum þeim kirkjum sem við höfðum áður séð í ferðinni og má með sanni segja að þær hafi ekki verið svo ýkja fáar. Ég vil jafnvel ganga svo langt að þegar þarna var komið hafi mátt segja að sérfræðingar um byggingarlist og búnað kirkna í Þýskalandi og Frakklandi, hafi verið á ferð. Þetta segi ég til að leggja áherslu á séreinkenni kirkjunnar. Ef ég ætti að skella einhverju fram væri það helst það að meðal þeirra byggingarefna sem mest voru áberandi í kirkjunni voru hauskúpur og til að þétta hauskúpuvegginn voru notuð önnur mannanna bein. Þetta var svona nokkurs konar torfhleðsla úr mannabeinum. Torfveggir - beinveggir.

Um tilurð þessarar hleðslu fengust fá svör. Eitthvað var franska byltingin nefnd, en ég sel það ekki dýrara en ég keypti. Auðvitað má líta á þennan vegg sem áminningu til okkar mannanna um hversu litlu máli við skiptum hver um sig í sköpunarverkinu. Við erum bara örlítið brot af vegghleðslunni á þessari jörð. Við eigum ekki að gera okkur of háar hugmyndir um okkur sem hluta af því lífi sem á jörðinni er. Við skiljum síðan líkamann eftir hérna niðri en göngum að öðru leyti inn í musterið. Andinn hverfur úr einu musteri og í annað. Ég er viss um að þarna gefast margir möguleikar á efni í góða prédikun.

rausnin, lofræðurnar

Perla, formaður segir svo frá:"Þannig var að Elísabet, fararstjóri okkar í Barr stundar það að versla á mörkuðum og hitti þar konu sem hún keypti hjá egg. Hún fór að segja þessari konu, sem hún reyndar þekkti ekki neitt, að hún ætti von á kór frá Íslandi. Konan sagði henni bara um leið að koma með kórinn í heimsókn til sín, og þar með var það ákveðið. Þau tóku á móti okkur af þvílíkri rausn. Amma, afi, frænka, frændi, mamma, pabbi og litlu börnin. Þar var vínsmökkun: einar átta tegundir, brauð, pylsur og margt fleira."

Heimsókn okkar til þessarar ágætu fjölskyldu var undra vel heppnuð, en að henni lokinni var haldið á hótelið þar sem lokasamkoman var haldin. Og enn er það Perla, formaður sem fær orðið: "….þar sem áhangendur (eins og þau vildu kalla sig) og makar héldu lofræður hver í kapp við annan". Sameinaður maka- og áhangendakór söng þjóðlega söngva og allir voru góðir vinir.

fimmtudagurinn, 8. október

hamskiptin, tiltækið, vöruvagnarnir, vopnið

Þessi hluti ferðarinnar var tími umskipta. Svona eins og þegar lirfa er að breytast í púpu. Lirfan er búin að éta fylli sína af grængresinu og er tilbúin í næsta þroskastig, púpustigið, þar sem hún síðan býr sig undir að verða að fögru fiðrildi, sem flögrar um loftin blá, gefandi af sér fegurðina. Eigum við ekki bara að halda því fram að Skálholtskórinn hafi með þessu tiltæki sínu verið að stuðla að því að auka við fegurðina í mannlífinu hérna uppi á Íslandi.

Aksturinn til Frankfurt er í sjálfu sér ekki í frásögur færandi. Fólkið fór dálítið inn í sig í hugsanir sínar. Var það ekki þessi blanda söknuðar og tilhlökkunar sem allir kannast við þegar komið er að ferðalokum?

Það síðasta sem við sáum að meginlandi Evrópu þennan dag var malbikið á flugvellinum nokkrir vöruvagnar og einmana miðaldavopn, vafið í pappír. Vopnið átti að vera hluti af farangrinum í vélinni sem var á norðurleið, til landsins nyrst í Atlantshafinu, þar sem skammdegið var að setjast að, en það fór hvergi. Hvar það er nú veit undirritaður ekki.

tímalaust

ferðalokin

Nú gæti ég auðveldlega bætt við nokkrum blaðsíðum um fjáröflunarnefndina, fararstjórann, kórstjórann, bílstjórann, ferðafélagana alla og hina og þessa aðra sem eiga skilið hrós og þakkir fyrir yfirmáta skemmtilega ferð á þessu hausti. Það er aldrei hægt að þakka of mikið, en þakkir eru vandasamt fyrirbæri og ekki á allra færi að framkvæma svo vel sé. Ég held að stærsta þakklætið birtist í fólkinu sjálfu sem fór ferðina, og er enn brosandi, tveim mánuðum eftir að henni lauk.

Á því er sannarlega hægt að taka mark.

Það getur enginn brosað svona lengi í plati.

	Þetta fólk tók þátt í ferðinni
	A = alt B = bassi S = sópran T = tenór M = maki Á= áhangandi
	sr. Egill Hallgrímsson, prestur		Skálholti
	Valur Lýðsson	B	Gýgjarhóli
	Guðni Lýðsson	B	Kistuholti 11
	Þuríður Sigurðardóttir	M	Kistuholti 11
	Haukur Haraldsson	B	Stóru-Mástungu 1
	Ásta Bjarnadóttir	S	Stóru-Mástungu1
	Sigurjón Kristinsson	B	Kistuholti 21
	Kristbjörg Sigurjónsdóttir	M	Hellu
	Páll M. Skúlason	T	Kvistholti
	Dröfn Þorvaldsdóttir	S	Kvistholti
	Gísli Guðmundsson	T	Norðurbrún (þá)
	Svanhildur Eiríksdóttir	M	Norðurbrún (þá)
	Kjartan Jóhannsson	T	Gilbrún (þá)
	Steinunn Bjarnadóttir	S	Gilbrún (þá)
	Úlfur Óskarsson	T	Sólheimum (þá)
	Þorleifur Sívertsen	T	Sólheimum
	Kristín Helga Kristinsdóttir	A	Sólheimum
	Perla Smáradóttir, formaður	A	Miðholti 3
	Guðjón R. Guðjónsson	M	Miðholti 3
	Helga Wiebe	A	Þýskalandi
	Cristine A,	A	Mulheim
	Aðalheiður Helgadóttir	A	Varmagerði
	Skúli Sæland	M	Varmagerði
	Geirþrúður Sighvatsdóttir	A	Miðhúsum
	Camilla Ólafsdóttir	A	Ásakoti
	Hjalti Ragnarsson	M	Ásakoti
	Katrín Þórarinsdóttir	A	Selfossi
	Margrét Oddsdóttir	S	Reykjavík
	Hólmfríður Bjarnadóttir fararstjóri,	S	Skálholti
	Hilmar Örn Agnarsson, kórstjóri		Skálholti
	Berglind Sigurðardóttir	S	Espiflöt
	Helga María Jónsdóttir	S	Efri-Brekku
	Jóhannes Helgason	M	Efri-Brekku
	Sigrún Reynisdóttir	S	Engi
	Ingólfur Guðnason	M	Engi
	Sigurlaug Angantýsdóttir	S	Heiðmörk
	Ásrún Björgvinsdóttir	S	Víðigerði
	Ólafur Ásbjörnsson	M	Víðigerði
	Gunnar Ingvarsson	Á	Efri Reykjum
	Kristín Jóhannessen	Á	Efri Reykjum
	Gísli Einarsson	Á	Kjarnholtum
	Ingibjörg Jónsdóttir	Á	Kjarnholtum
	Grétar Hansen, bílstjóri		meginlandi Evrópu