Haustópið

Októberblíðan, hljóðlaust lognið og ómenguð haustsólin umvefja verklegar framkvæmdir á hlaðinu fyrir framan hús. Það er verið að leggja lokahönd á meistaraverk. Einungis eftið að beita suðandi borvélinni á nokkrar skrúfur til viðbótar. Það vantar eitthvað lítilræði, sem er inni í húsi og það kemur í hlut aðstoðarmanns meistarans að skreppa eftir því. Á meðan einbeitir smiðurinn sér að því að snurfusa og festa lausa enda.

Hann hrekkur upp úr aðdáunarhugsunum sínum á eigin verkum þegar haustkyrrðin er skyndilega rofin af nístandi skelfingarópi. Þar sem hann lítur upp í átt að útidyrunum, sér hann hvar aðstoðarmaðurinn kemur á stökki út um dyrnar með svip sem minnir á hrollvekjandi atriði út Hitchcock mynd eða Anaconda. Það sem meistaranum dettur fyrst í hug að hafi gerst er, að hitalögn sé sprungin í húsinu eftir yfirhalningu hitakerfisins, sem er nýlokið, eða að eldur sé laus í þvottahúsinu þar sem þurrkarinn var að vinna skömmu áður. Varahugsun snýst um að líklegt sé að mús sé komin í hús.

Ekkert af þessu reynist vera tilfellið, en þegar mesta skelfingarástandið er frá greinir aðstoðarmaðurinn frá því sem gerðist.

Það var eftirfarandi.....

Ætli framhald frásagnar af atburðum þeim sem í kjölfarið fylgdu, bíði ekki um stund.

Sorp-/ruslatunnuskýli/geymsla (4)

framhald

Það liggur nú við að það fari meiri tími í að skrifa um framkvæmdirnar í kringum blessað tunnuskýlið en að sinna framkvæmdunum sjálfum. 

Það hefur komið skýrt fram, að líklegt er að framkvæmdir hefðu frestast eitthvað ef ekki hefði komið til aðstoðarfólk úr öðru landi. Þar sem sú var staðan átti ég ekki um að velja annað en taka fullan þátt í að hefja samsetningu skýlisins.  

Vinnan hófst innan dyra og fluttist síðan út þegar það var metið tímabært. Það var ljóst að hÞ taldi nauðsynlegt að halda samsetningarvinnunni áfram fram að brottfarartíma fjölskyldunnar til að auka líkur á að framhald yrði á verkinu.  Þegar fjölskyldan hélt síðan áleiðis til síns heima í Álaborg, var staða byggingarinnar þessi.

Af nokkrum ástæðum reyndist óhjákvæmilegt að fara aftur í kaupstað til að nálgast ýmislegt sem vantaði til að verkið gæti orðið fullkomnað:

1. Teikningin reyndist vitlaus með því að það vantaði upp 4 veggspýtur.

2. Það þurfti að bæta við efni í sökkla undir bygginguna.

3. Kaupa þurfti keðju og fylgihluti vegna lokunar skýlisins að framan.

Allt þetta ferli gekk eins og til var ætlast og ég fékk efnið niðursagað mér að kostnaðarlausu.

Það var svo um langþráða fríhelgi, sem nú stendur yfir, að framkvæmdunum var haldið áfram, ekki með neinum asa þó. Eftir fyrri vinnudaginn var staðan þessi.

Í dag réðust síðan allir (tveir) sem vettlingi gátu valdið í að ljúka verkinu.

Það hefur komið í ljós, enn eina ferðina, eins og ég hef áður fjallað um, að ég er snillingur þegar kemur að verklegum framkvæmdum. Enn hefur bæst við gimsteinn í safn óðalsins að Kvistholti.

Myndir segja meira en mörg orð.

Sorp-/ruslatunnuskýli/geymsla (3)

framhald

Mig minnti að á æskuheimilinu hefði verið til heilmikil vélsög sem hét ELU og hélt því þangað, en það var ekki ferð til fjár, þó svo mér hefði verið boðin til láns Europriskeypt bútasög, sem hM hafði fjárfest í vegna pallasmíða í kringum heitan pott sinn og sem þannig myndi henta vel þegar kæmi að því að búta niður pallaefnistimbur sorptunnuskýlisins. Ég setti hana bakvið eyrað.

ELU sögin mikla var til og talið líklegt að hún væri til húsa í gamla fjósinu uppi á Hæð, í umsjá hB, sem reyndist vera og ég kom heim með sög á endanum. Það var vissulega galli, að þessi sög gat ekki sagað nema 80mm þykkt efni, en staurinn sem ná þurfti í sundur var 95mm. Hvað um það, góð sög með rétt stillt blað átti að fara létt með, í góðum höndum, að ná þessum staur í sundur þannig að úr yrðu fjórir hornstaurar.

Allt klárt og fD kom út í suddann til að halda undir staurinn meðan ég beitti ELU, fagmannlega. Ég þarf auðvitað ekki að nefna fagmennskuna frekar, en sundur fór staurinn á endanum á þrem stöðum. ELU er einhverra áratuga gömul vélsög og það hefur líklega verið aldurinn sem olli því að blaðið var ekki fyllilega rétt, með þeim afleiðingum, að endarnir sem voru fagmannlega sagaðir í hvívetna, reyndust ekki verða fyllilega réttir. Við þær aðstæður varð mér, fyrsta sinni á, að tala um að þetta væri nú bara ruslatunnuskýli. Það stóð einnig til að skella þar til gerðum höttum á staurendana og því skipti útlit þeirra ekki öllu máli.  Þar með voru 4 hornstaurar tilbúnir til þurrkunar, sem, sem betur fór þurftu nú að vera þar óhreyfðir í nokkra daga, áður en fD gæti borið á þá viðeigandi efni, eins og áður hefur verið nefnt.

Svo var það dag einn þegar ég kom heim, að það var nánast liðið yfir mig þegar ég opnaði útidyrnar. Áburði var lokið. Við gátum bæði verið sammála um að það væri eins gott að Kvistholtsanginn frá Danmörku var ekki kominn, en hans var von ásamt foreldraeintökum sínum, skömmu seinna.

Það var allavega allt orðið klárt fyrir sögun. Ég man ekki einu sinni hvernig mér tókst að humma fram af mér að hefja það verk, líklega var það blanda af þreytu minni eftir krefjandi vinnudaga og væntanleg koma Dananna okkar. Allavega var það ekki fyrr en hÞ fór að hafa orð á því, upp úr þurru, hvort við ættum kannski að fara að saga þetta niður, að mér varð ljóst, að fD hafði ekki látið deigan síga. Þegar hér var komið var fátt um afsakanir, enda komin helgi og veðrið nokkuð þolanlegt. Við þessar aðstæður skellti ég mér í Hveratún og fékk þar lánaða áðurnefnda Europrisbútasög. Flutti hana heima og stillti upp á stéttina og mældi réttar lengdir. Svo var bara farið að saga. Fyrst sagaði ég og hÞ hélt við, svo sagaði hÞ og ég hélt við, þá sagaði hÞ og fÁH hélt við, þar til yfir lauk.

All gekk þetta áfallalaust utan að stilling Europrisgræjunnar fór úr skorðum á tímabili svo endarnir fjarlægðust það nokkuð að vera 90°, en því var kippt í liðinn með þeim orðum, að þetta væri nú bara ruslatunnuskýli.

Allt efnið niðursagað og tilbúið fyrir samsetningu, og ég taldi þetta vera orðið gott dagsverk.

Sorp-/ruslatunnuskýli/geymsla (2)

framhald

Fyrir valinu varð annað stórfyrirtækið í byggingavörubransanum, sem þarna hefur aðsetur. Þessa mánuðina virðist nú ekki vera mikið að gera þarna, eins og við má búast. Því náði ég strax sambandi við mann í timburafgreiðslu, rétti honum miðann og sagði: "Ég ætla að fá svona, Er það eitthvað vandamál?" Hann hélt nú ekki, utan það, að ekki yrði hægt að saga þetta niður fyrir mig samdægurs. Því tók ég bara vel, þar sem þar með vann ég einhvern tíma. Hann kvaðst myndu senda mér tilboð í þetta þegar hann væri búinn að taka allt saman, en hann yrði að reikna lítilsháttar kostnað vegna sögunar á timbrinu í réttar stærðir, samkvæmt teikningunni. Ekkert vandamál - ég kvaðst vera pollrólegur, - sem ég var.

Ekki eigin mynd

Segir ekki frekar af kaupstaðarferðinni. 

Það næsta sem gerðist var símtal frá þessum starfsmanni nokkrum dögum seinna. Tilgangurinn með því var að bera undir mig hvort ég vildi fá timbrið sagað, sem ég taldi hafa verið frágengið. 

"Við erum búnir á slá á þetta og verðum að reikna einn klukkutíma á þetta í söginni. Klukkutíminn kostar 22.000 krónur." Áður en ég hafði hugsað málið til enda sló ég snarlega á það að til greina kæmi að ég færi að greiða þessa upphæð fyrir að láta saga nokkrar spýtur fyrir mig! Auðvitað fékk ég bakþanka síðar, en það er annað mál. 

"Ef við sleppum því að saga þá verða þetta 48.500 krónur. Á ég ekki bara að senda þér tilboðið í tölvupósti?"

Mér blöskraði, en sagði honum að gera það, engu að síður.

Tölvupósturinn kom með virðulegu tilboði upp á kr. 48.500. Ég grandskoðaði þetta tilboð og komst fljótt að því, að blessaður maðurinn hafði tvíreiknað timburmagnið! Ástæðan fyrir vitleysunni varð mér fljótt ljós, en eins og áhugasamir geta séð hér, þá er á uppskriftinni talað um EFNISLISTA, þar fyrir neðan er fyrst kafli sem ber titilinn KEYPT EFNI, en þar er tilgreint allt það efni sem þarf í skýlið. Svo kemur annar kafli sem heitir: NIÐURSAGAÐ EFNI, sem er sama efnið og keypt er, nema bara niðursagað í tilteknar lengdir. Þetta hafði afgreiðslumaðurinn í byggingavöruversluninni bara talið sem meira efni í skýlið. 

Ég hringdi aftur og benti honum á mistökin, og honum varð ekkert mikið um, en kvaðst skyldu minnka pöntunina sem þessu næmi og endurreikna tilboðið.

Ekki eigin mynd

Það næsta sem gerðist var að bílstjóri frá flutningafyrirtæki hringdi og spurði hvort mér lægi á að fá sendinguna í dag, við hverju ég brást með því að kveðjast vera alveg rólegur, ekkert lægi á. Ég meinti það.

Það var svo tveim dögum seinna, að timburfarmurinn birtist á hlaðinu í Kvistholti, í rigningarsudda.

Það kom mér ekkert illa, því rætt hafði verið um að fD bæri pallaolíu á timbrið áður en alvöru framkvæmdir hæfust. Það þýddi, að efnið varð að bera inn í hús og leyfa því að þorna í einhverja daga. 

Efnið var borið inn, allt nema það sem var í lengdum sem voru meiri en svo, að það kæmist inn, miðað við að hægt væri að loka útihurðinni. Það sem verra var, að hér var um að ræða staur sem var 480 cm á lengd og 95x95 á breidd og þykkt. Ekki var um annað að ræða en að bjarga því með einhverjum hætti, þó svo ég gæti hugsað mér að gera eitthvað annað. Því var það, að ég hélt af stað til að útvega mér stóra sög.

Sorp-/ruslatunnuskýli/geymsla (1)

Það var ljóst frá upphafi, að það kæmi einhverntíma að því að ruslatunnunum tveim sem sveitarfélagið úthlutaði okkur Kvisthyltingum, rétt eins og öðrum íbúum, yrði að finna varanlegan samastað. Fram til þessa hafa þær verið á heldur óæskilegum stað, ef horft er til þarfa eða óska fD: óbundnar, beint fyrir utan opinn gluggann á vinnustofu hennar (fyrir nú utan það að þær skyggja á vegglistaverk undirritaðs). 

S.l. vetur komu nokkrum sinnum veður sem feyktu tunnunum af stað, sem varð til þess að það þurfti að fergja þær með tiltækum, þungum hlutum. Oftar en ekki minnti fD mig á að svona væri ekki boðlegt að fara inn í næsta vetur; það yrði að tryggja tunnunum varanlegan samastað. Ég taldi nú að sumarið myndi nýtast vel til að verða sér úti um viðeigandi umbúnað, en mér varð brátt ljóst, að það virðist vera svo, að framleiðendur skýla af þessu tagi virðast ekki sjá neitt efni til þessa nema járnbent steinsteypuskýli sem kosta hátt í 200000 krónur íslenskar. Ég vil ekki steinsteypt skýli og ég vil ekki greiða upphæð sem jafnast á við bílverð, fyrir svo lítilmótlegt fyrirbæri.  

Þarna var ég kominn í klemmu: annarsvegar var fD, sem ekki var ódugleg að minna á þörfina sem var fyrir hendi og hinsvegar blasti við sú staðreynd, að ég gat ekki fengið keypt viðeigandi skýli á viðunandi verði. Ekkert virtist blasa við (fyrir utan það að draga lappirnar í lengstu lög) nema það að ég færi út í að hanna og byggja skýli í ofangreindum tilgangi. 

Sorptunnuskýli er auðvitað hægt að hanna og smíða með ýmsum hætti. Það getur verið allt frá því að vera einfalt og ljótt, upp í að vera flókið og flott. Ég vildi ekki einfalt og ljótt, en var alveg tilbúinn til málamiðlana að öðru leyti.

Ég veit að það getur enginn trúað því hve mikið mál það getur verið að setjast niður til að hanna skýli af þessu tagi. Mér er alveg sama þó þessi trú sé ekki fyrir hendi hjá fólki. Ég reyndi það á sjálfum mér.

Sumarið leið í útstáelsi; Evrópuferðum og fleiru - sennilega stysta sumarleyfi frá upphafi. En sorptunnugeymslan gleymdist ekki. Í ágúst tóku mér að berast meldingar um að framundan væri vetur með vályndum veðrum og að það væri ekki valkostur að ruslatunnur fengju að fjúka fram og til baka um allt Kvistholtsland og víðar.

Enn settist ég við tölvuna og gúglaði - reyndi ýmsar útgáfur og orðum yfir fyrirbærið sem mig vantaði: sorptunnugeymsla, sorptunnuskýli, ruslatunnugeymsla, ruslatunnuskýli, o.fl. o.fl. Það reyndist til nægt úrval að þessu fyrirbæri, sem fyrr, en þar var um að ræða steinsteypukumbalda á uppsprengdu verði, nema hér.

Þarna virtist kominn ákveðin lausn, en gallinn við hana var, í mínum huga, sá, að ég þurfti að standa í því að panta efnið og skrúfa það saman. Þetta varð til þess að ég lagðist í pælingar, eins og ég geri yfirleitt þegar verkefni eru framundan, og þá sérstaklega ef verkefnin eru ekki á áhugasviði mínu, eins og var í þessu tilfelli. Það var ekki svo að hæfileikarnir væru ekki fyrir hendi, heldur dálítið annað, sem ég kýs að tilgreina ekki.

Það kom að því óhjákvæmilega: þrýstingur óx, ekki kannski með orðum  beinlínis, en hann fór vaxandi og þar kom að ekki varð um frekari frestun að ræða.  Það var því haldið í höfuðstað Suðurlands, með útprentun á gögnum vegna innkaupa.

Hvarf sumarfífla

Það fór ekki eins og ég spáði - að sumarslætti væri lokið í Laugarási - þegar ég fjallaði um það mál síðast. Í byrjun október virðist einhver - ég veit ekki hver - hafa tekið sig til og bjargað ásjónu þorpsins í skóginum svona undir veturinn. Það er þakkarvert.

Það er hinsvegar ekkert sérlega þakkarvert, hvernig staðið var að þessum málum þegar mest á reið. Ég ítreka von mína frá því síðast, en hún felst í því að ný sveitarstjórn nálgist málefni þettbýlisstaða í Bláskógabyggð með meiri jafnréttissjónarmið að leiðarljósi en verið hefur.

Leiðarlok Laugvetnings

Kristinn Kristmundsson, fyrrverandi skólameistari Menntaskólans að Laugarvatni, lést þann 15. september, 73 ára að aldri. Hann fæddist á Kaldbak í Hrunamannahreppi. Það eru 50 ár á þessu ári síðan hann gekk að eiga eftirlifandi konu sína Rannveigu Pálsdóttur (Bubbu) frá  Stóru-Sandvík. Þau eignuðust 4 börn.
Útför Kristins verður gerð frá Skálholtsdómkirkju í dag og hann verður jarðsettur á Laugarvatni.

Kynni okkar Kristins hófust haustið 1970, þegar ég hóf nám í Menntaskólanum að Laugarvatni, sama haust og hann tók við skólameistaraembættinu. Eftir árin þar lá leiðin annað þar til ég hóf störf sem kennari við skólann haustið 1986. Eftir það starfaði ég með Kristni þar til hann lét gott heita. Þar með lauk samskiptum okkar hreint ekki, þar sem hann og Bubba sóttu skólann oft heim síðan og í gegnum veru Bubbu í Skálholtskórnum héldu samskiptin einnig áfram.

40 ára kynni, sem aldrei bar skugga á, skilja eftir sig mynd af einstaklega heilsteyptum manni, sönnum húmanista með leiftrandi kímnigáfu. Þarna fór maður sem sóttist ekkert sérstaklega eftir sviðsljósinu, en lenti þar bara aftur og aftur, þar sem samferðamenn gerðu þá kröfu til hans að fá að heyra hvað hann hefði fram að færa. Ég hugsa að ég orði það sem svo, að af honum hafi geislað einhvers konar persónulegri dýpt. Hann var í eðli sínu fræðimaður, mikill íslenskumaður og afbragðs kennari. Aldrei varð ég var við að hann hreykti sér, þvert á móti ástundaði hann það að gera minna úr sjálfum sér en efni stóðu til. Þetta kom ekki síst fram þegar hann flutti tækifærisvísur eftir sjálfan sig, sem reyndust undantekningalaust fela í sér allt sem prýðir góðan kveðskap. 

Ég reikna ekki með að það hafi verið einfalt mál fyrir Kristin að taka við stjórn Menntskólans að Laugarvatni þegar hann var rétt að verða 33 ára að aldri. Unga fólkið á árunum í kringum og upp úr 1970 var nú ekki beinlínis það meðfærilegasta sem sögur fara af. Þetta voru árin þegar ungdómurinn var talsvert uppreisnargjarnari og gagnrýnni en nú er. Við þær aðstæður hlýtur að hafa reynt á ungan mann að halda utan um svo stórt heimili sem þarna var um að ræða. Lífsförunautur hans, hún Bubba, var án efa betri en engin í að styðja hann í erilsömu og krefjandi starfi.  Það má kannski líta svo á, að fyrsti áratugurinn hans við skólastjórnina hafi verið nokkurskonar eldskírn. Eftir það  vil ég fullyrða að hann hafi verið skólinn og skólinn hann. Þeir eru orðnir margir nemendur hans, sem nú minnast hans fyrir þau áhrif sem hann og skólinn höfðu á líf þeirra. Mér fannst það alltaf með ólíkindum, en samt lýsandi fyrir þá persónulegu nánd sem einkenndi skólabraginn, og hvernig Kristinn nálgaðist starf sitt, að hann hafði ávallt á hraðbergi nöfn allra nemenda, hvort sem þeir voru í skólanum eða horfnir á braut. 

Þó svo veikindi hafi sett eitthvert strik í reikninginn síðustu árin, var Kristinn ekkert á því að láta það aftra sér frá því að sinna hugðarefnum sínum og njóta lífsins að öðru leyti.

Mér sérstaklega minnistæð framganga hans í Ítalíuferð Skálholtskórsins fyrir nokkrum árum, þar sem hann reyndist enginn eftirbátur þeirra sprækustu.   

Ég minnist góðs samferða- og samstarfsmanns með hlýju og virðingu.