Öðruvísi

Mannskepnan aðlagast umhverfinu eða menningunni sem hún lifir og hrærist í og eftir því sem hún staldrar við lengur nálgast hún það æ meir að verða hluti af umhverfinu. Hápunkti nær manneskja síðan með því að verða umhverfið sjálft. 

Manni verður þetta auðvitað fullljóst við að heimsækja aðrar þjóðir og uppgötvar hvernig þær haga lífi sínu að mörgu leyti með öðrum hætti en við. Það getur meira að sesgja gengið svo langt að maður áttar sig ekki á hvernig húsbúnaður, eisn og bara klósettskálar virka.

Það þarf ekki að fara til útlanda til að upplifa menningarmun. Hann er fyrir hendi, jafnvel milli tveggja nágranna, sem hafa búið hlið við hlið árum saman.

Hér kann einhver að velta fyrir sér hvert í ósköpunum ég er að fara með þessu. Það skal nú skýrt.

Ég tók þátt í starfi Skálholtskórsins, sáluga nánast svo telja megi í áratugum. Ég lít svo á, að þar sem þátttaka mín náði yfir svo langt tímabil, þá hafi ég í það minnsta haft áhrif á þá menningu sem þar þróaðist. Ég vil ekki ganga svo langt að halda því fram, að ég hafi beinlínis verið menningin, þó ég gæti það alveg ef ég væri þannig innréttaður. Í öllu falli hrærðist ég þarna í umhverfi sem ég þekkti orðið vel og sem mér leið bara nokkuð vel í.

Nú er enginn Skálholtskór lengur, en það er önnur umræða.

Í sama sveitarfélagi starfar annar kór af svipuðum toga og Skálholtskórinn. Þetta er Söngkór Miðdalskirkju. Ég hef líklega þrisvar áður kíkt í heimsókn til þessa kórs við sérstök tækifæri og í dag er framundan fjórða skiptið. 

Það fyrsta sem ég tók eftir þegar ég kom til æfinga hjá þessum kór, var að þar var menningin önnur. Hvorki betri né verri, bara önnur. Hér var kannski um að ræða annarskonar samskipti milli radda, eða innan hverrar raddar fyrir sig. Þeirra menning hefur þróast í gegnum áratugi, alveg eins og menning Skálholtskórsins. 

Lítið dæmi um þennan menningarmun er, að Laugdælir hafa kaffi og með því í æfingahléum. Í gærkvöld voru t.d. 4 sortir.

Allt er þetta sjálfsagt hið ágætasta mál.

Kórar tveir starfa með konum

og köllum.

Þeir djamma með dætrum og sonum

og öllum.

- ég veit, ég veit.

Leiðarlok Tungnamanns

Maður er alltaf minntur á það við og við, að leiðin liggur hinn sama veg hjá okkur öllum. Æviköflunum fjölgar, eitt tekur við af öðru og við vitum það eitt fyrir víst að það kemur að því fyrr eða síðar, að dagar okkar verða ekki taldir frekar. 

Þetta er ekki eitthvað sem menn velta endilega mikið fyrir sér í önn dagsins og ekki eyða menn tímanum mikið í að hlakka til eða kvíða. Allt hefur sinn gang óháð öllum pælingum um spurningar sem byrja á hvenær eða hversvegna.

Einn þeirra einstaklinga sem hafa verið mér samtíða hér í sveit svo lengi sem ég man eftir mér og sem hefur verið áberandi í lífi okkar Tungnamanna áratugum saman, lést s.l. miðvikudag, 25. febrúar.

Arnór Karlsson, sem áður fyrr var alltaf kallaður Arnór á Bóli, en síðar Arnór í Arnarholti var mikill félagsmálamaður og ég held hann hafi komið að flestu því, félagslegs eðlis, sem fólk hefur ástundað allt frá því hann fyrst hafði skyn til eða tækifæri, fram á síðasta dag. Hann var einn af þessum Erkitungnamönnum; þeim sem maður hlýtur alltaf að tengja við Biskupstungur. Hann hefur líklega haft mikil áhrif á þá menningu sem hér hefur þróast, og sem aðgreinir Tungnamenn frá fólki í nágrannasveitum. Þegar ég tala um menningu þá á ég við eitthvað það sem maður sér og skynjar, en kann ekki að orða.

Ég veit að Arnór var kennari við Reykholtsskóla þegar ég var þar nemandi fyrir ekki svo mörgum árum, eða þannig. Hann var líka kennari þar á sama tíma og ég fyrir enn færri árum. 

Það var á þeim tíma sem Arnór átti stutt samtal við nýjan kennara og hafði hug á að kynna sér hverra manna hún væri, eins og hans var von og vísa.  Þetta var samtalið:

   Arnór: Og hvaðan kemur þú?

   Kennari: Ja, ég kem nú úr Reykjavík.

   Arnór: Nú, jæja. Ættlaus aumingi.

   Samtalið varð ekki lengra.

Arnór stundaði ýmiskonar fræðastörf, var sauðfjárbóndi og sat í allskyns stjórnum og nefndum, m.a. lengi í hreppsnefnd. Eflaust má telja lengi ef tiltaka á allt sem hann hefur lagt lið.

Ætli megi ekki segja um þennan ágæta mann, að hann hafi haldið í heiðri þeirri hugsun, að það er fortíðin sem við hljótum alltaf að byggja á. Hann bar með sér keim af því sem liðið er um leið og hann var ávallt tilbúinn að tileinka sér nýungar og prófa nýja hluti.

Hvíli Arnór í friði.

Kemur hreint ekki á óvart

Það eru þau öfl í þessu ólíkindalandi sem ekki þola ljós dagsins. Þau er að finna víða, ekki síst í þeim kimum sem kallast Framsóknarflokkurinn og Sjálfstæðisflokkurinn. 

Það er ekki nóg að hvítþvo andlitið með sjónvarpsstjörnu og skilja allt sem undir er eftir með gamla skítnum.

Mér segir svo hugur um, að nú sé komið á samband milli íhalds og framsóknar  - sem felur í sér loforð um samvinnu og helmingaskipti á næsta kjörtímabili. Ég þykist viss um að framsóknarmenn séu  í þessu samkomulagi búnir að lofa að tryggja að ekki verði gerðar breytingar á lögum um Seðlabankann.

Til að þetta sé ekki of áberandi gagnvart stjórnarflokkunum ákváðu framsóknarfélagarnir að greiða atkvæði með og á móti og sjónvarpsandlitið slær svo úr og í. Gamla framsókn enn og aftur. 

Verður nokkuð nýtt Ísland??

Þingmenn eru furðulostnir vegna andstöðu Höskuldar Þórhallssonar þingmanns við að afgreiða frumvarp ríkisstjórnarinnar um Seðlabanka Íslands úr viðskiptanefnd. Hermt er að Höskuldur sé með þessu í andstöðu við þingflokk Framsóknar en varaformaðurinn, Birkir Jón Jónsson, greiddi atkvæði með stjórninni. Sjálfur segist Höskuldur njóta stuðnings Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar í afstöðunni. Innan stjórnarliðsins er þannig litið á að þingmaðurinn sé með þessu að hlaupa í vörn fyrir Davíð af dularfullum ástæðum. 

Einhverjir telja að glitti í Finn Ingólfsson, einn helsta hugmyndafræðing Framsóknar til fjölmargra ára. - DV

Hvað var ég búinn að segja?

VOCES KREPPORUM

Sumt segir maður á vettvangi sem þessum, en annað ekki. 

Sumar myndir er rétt að birta, en aðrar ekki. 

Sum tiltæki eru við hæfi, en önnur ekki.

Þegar ég velti fyrir mér hvernig við hæfi er að fjalla um ágætis helgarútilegu, sem lauk síðari hluta dags í gær, koma þessi atriði sífellt til athugunar.

Eins og fram hefur komið áður hér, stendur fyrir dyrum hjá hópi fólks, sem undanfarin mismunandi mörg ár, hefur átt það sameiginlegt að syngja í kór þeim sem kallaðist Skálholtskórinn, að leggja land undir fót í byrjun júní og fljúga sem leið liggur til höfuðborgar Þýskalands. Til þess að svo megi verða, mun nauðsynlegt að hafa eitthvað í farteskinu sem líkja má við það þegar gestir koma í heimsókn og bera með sér gjöf til gestgjafanna.

Ekki mun ég nota mikið fleiri orð um þessa fyrirhuguðu heimsókn hér, heldur einbeita mér að því að færa í orð nokkurskonar frásögn af helgarsamkomu þess hóps sem hér er um að ræða. Henni skipti ég í 3 kafla: Umgjörðina, félagslegt samneyti og tónlistariðkun.

1. UMGJÖRÐIN

Nesbúð á Nesjavöllum var staðurinn þar sem fólk renndi í hlað þegar leið að kvöldi föstudags. Þá komu flestir, en aðrir ekki. Hér er um að ræða sérlega hentugan stað til að sinna starfsemi, sem felur bæði í sér upplyftingu andans og útrás fyrir félagslega samfagnaðarþörf. 

Ég kom viðeigandi farangri fyrir í úthutuðu herbergi, fór síðan fram á ganginn og lokaði herbergisdyrunum. Við smellinn sem heyrist þegar læstar dyr lokast, uppgötvaði ég að lykillinn sem mér hafði verið trúað fyrir, lá fyrir innan. Sú atburðarás sem fór þá í gang er of löng fyrir þennan pistil, en eftir leit starfsmanna að varalykli, um allt Nesjavallasvæðið í upp undir klukkutíma, lauk þeirri kreppu sem mistökin höfðu haft í för með sér.

2. FÉLAGSLEGT SAMNEYTI

Kannski er þetta kaflaheiti fullhátíðlegt fyrir samveruna sem þarna átti sér stað. Að lokinni ástundun tónlistar langt fram eftir föstudagskvöldi, upphófst einhverskonar leikur þar sem þátttakendur sátu í hring með gula miða límda á enni sín. Ekki meira um það, en þessi gleði entist nokkuð lengi og þegar fór að sjást fyrir endann á henni var farið að bregða fyrir fólki sem var fáklæddara en gengur og gerist - fáklæddara en siðasamt getur talist svona almennt séð, en auðvitað var rökrétt skýring á þessu, eins og öllu sem fram fór á þessu kvöldi. Við Nesbúð eru nefnilega hinir ágætustu heitu pottar utandyra og þangað lá nú leið þeirra sem kusu að verða sér úti um hlýju í kroppinn til að öðlast jafnvægi í hita milli hans og þess andans hita og hlýju sem þeir höfðu öðlast með tónlistariðkuninni fyrr um kvöldið. 

Það sem þessi pottaferð fól í sér á ekki, að mínu mati, erindi inn í þessi skrif, samanber það sem lesa má í efstu þrem setningum þessa pistils. Þá verður ekki heldur fjallað um afleiðingar þessarar pottstundar, hvorki þær sem upplifa mátti í fasi fólks þegar dagur reis, né heldur þær sem nú má finna í formi rafræns útfrymis á veraldarvefnum. Allt átti sinn stað og tíma eins og gengur og gerist.

Svo því sé haldið til haga þá tók ég ekki beinan þátt í þessum hluta helgardvalarinnar utan að kíkja á pottverja við og við.

3. TÓNLISTARIÐKUN

Fyrrverandi stjórnandi hins fyrrverandi Skálholtskórs, Hilmar Örn, vinnur með hópnum að því að undirbúa Berlínarförina. 

Það þarf varla að taka það fram að tenórinn glansaði auðvitað allan tímann.

Í Berlín verður flutt Brynjólfsmessa eftir Gunnar Þórðarson og Berliner messe eftir Arvo Pärt. Brynjólfsmessu þekkjum við vel, en hin messan, sem er dálítið sérstök nútímamessa, þarf dálítinn tíma í viðbót til að meltast. Þau orð eins félagans að þar væri um að ræða: "Langt og leiðinlegt lag", munu eflaust taka á sig aðra mynd áður en langt um líður.

Messurnar tvær munum við flytja með 110 manna kór frá Berlín á tónleikum laugardaginn 6. júní. 

Við verðum einnig með eigin tónleika þar sem verða líklegast aðallega veraldlegir, með íslenskri tónlist, en hvað veit ég svo sem um það - maður veit aldrei þegar Hilmar er annars vegar. Við höfum góða þjálfun í að takast við það sem að höndum ber.

4. SAMANTEKT

Vel heppnuð og vinnuþrungin helgi með góðu fólki.

Ekkert verður ennþá, bara

uppgefið um nafn á kór.

Vil ég hérna varla svara,

en Voces Nostrae virkar stór

Tímamótaheimsókn

Þessa dagana heiðrar ungfrú Júlía Freydís, afa sinn og ömmu, með nærveru sinni. Henni til fulltingis eru foreldrarnir, eins og nærri má geta.

Ekki þarf ég að fjölyrða um alla þá kosti sem þessi unga snót hefur til að bera, en návist hennar er hreint ekki þess eðlis að ástæða sé til að kvarta í neinu. 

Gamlir taktar láta á sér kræla og stutt virðist síðan síðast. Munurinn augljóslega sá, að nú er þeim sem ábyrgðina ber, færður böggullinn þegar staða mála er orðin þannig, að flokka megi sem þeirra mál fremur en mitt.

Þetta er allt hið ljúfasta mál, enda ungfrúin að mestu leyti sérlega ánægð með afa sinn, eins og reyndar er ekki óeðlilegt.

Þar birtist  oss sakleysis brosið

sem bræða nær hjarta,

sem kannski var ferlega frosið,

- en finnur von bjarta

Dýrmætur farmur

Nú er lokið töluvert skemmtilegri helgi, sem fólst í ferð okkar, ömmunnar og afans ásamt yngsta syninum, norður í Skagafjörð. Einhverjir kunna að staldra við hér og velta fyrir sér hversvegna ekki eru fleiri nefndir til sögu. Svarið við því kemur næst.

Í þessari ferð var okkur trúað fyrir því að flytja með okkur hvorki meira né minna en væntanlega skírnarvotta, þær Bergþóru Kristínu og Guðnýju Rut. Það var af þeim sökum sem ég var ákveðinn í því í upphafi ferðar að stuðla að því að ferðin yrði þeim sem þægilegust og óttaminnst, svo þær gætu sinnt hlutverki sínu af alúð og elskusemi.

Ferðalagið norður tókst eins og best varð á kosið og var það mér mikill léttir að sjá að þær stöllur voru í góðu jafnvægi þegar áfangastað var náð.

Skömmu eftir norðurkomuna lá leiðin frá Neðra Ási í Hóladómkirkju þar sem ungfrú Júlía Freydís gekkst undir skírn og skírnarvottarnir sinntu hlutverki sínu af festu. Atöfnin sjálf var sérlega heimilisleg og afslöppuð, enda lagði skírnarþeginn sig fram um að vera bara þó nokkuð meðfærileg.

Þessu næst var gestum boðið til mikillar dýrindis veislu að Neðra Ási, en þar býr hitt afa- og ömmuparið.

Allt gekk þetta eins og best verður á kosið og eyddum við þarna nóttinni við ágætis atlæti.

Að morgni kom að því að tygja sig til heimferðar og var veður hið besta. Enn lá á mér sú ábyrgð að flytja skírnarvottana heilu og höldnu suður á land, því ekki er síður mikilvægt að tryggja framtíðar velferð barnsins með skírnarvottana í áframhaldandi góðu standi.

Fyrri hluti heimferðarinnar var með þeim hætti að ég var hreint ekki viss um að okkur tækist að komast ósködduð burtu ú Skagafirðinum. Svo óforsjáll hafði ég verið s.l. haust, að setja ekki nagladekk undir bifreiðina, sem gerði aksturinn á gljáandi vegakerfinu í Skagafirði að hinni mestu glæfraför. Enga stjórn hafði ég á ökutækinu og oftar en ekki var staðan sú, að ekkert blasti við nema að skíða út af veginum með ófyrirsjáanlegum afleiðingum. Þá varð yfirleitt einmana steinnybba til þess að bjarga okkur ferðalöngunum og þar með skírnarvottunum. Spurning hvort fleiri en ég hafi tekið að sér að koma þeim heilum til síns heima.

Það var aðdáunarvert hvað sumir farþeganna sýndu af sér mikla stillingu og yfirvegum í þessari glæfraför og stuðluðu þar með einnig að því að allt fór vel að lokum.

Skírn ungfrú Júlíu Freydísar verður eftirminnilegur atburður í lífi fjölskyldnanna sem að standa.

Enn og aftur

er engin vísa

Kemur kraftur

og kreppur rísa. :)

Útför kórs

Ýmislegt er rætt á æskuheimilinu og lætur gamli unglingurinn þar ekki sitt eftir liggja fremur en fyrri daginn. Það sem hér kemur til skoðunar er fyrirhuguð Berlínarferð hópsins sem myndaði Skálholtskórinn, sem eins og fólk veit væntanlega, er starfar ekki lengur, af þekktum ástæðum.

Væntanlega mun ég fjalla frekar um þau mál öll síðar, þegar ég tel vera koma hæfilega fjarlægð á málið.

Niðurstaðan af ofangreindum samræðum var:

"Svo útför Skálholtskórsins er þá framundan." 

Yfirlýsingunni fylgdi gamalkunnugt glott.

Vegna tímaskorts 

verður þess ekki freistað nú, 

frekar en síðast, 

að klambra saman einhverju hnoði.