Að notfæra sér aðstæður

Það gerðist um helgina, sem hlaut að gerast fyrr eða síðar: ég varð að takast á við að hætta orðspori mínu sem maðurinn sem verður aldrei veikur. Þetta lagðist að um helgina, auðvitað. Á mánudagsmorgni var ekki um annað að ræða en að tilkynna á vinnustaðinn að ekki gæti orðið af því að ég kæmi til vinnu þennan morguninn.

"Nú, er það út af stormi í Laugarási?" Það var fJ  sem svaraði loks í símann á kennarastofunni, (enda átti ég ekki von á að fG á skrifstofunni kæmist til vinnu eftir stanslausa snjókomu alla nóttina). Að sjálfsögðu var ekki svo, enda er, eins og allir vita, aldrei stormur í Laugarási, alltaf logn. Helst að maður heyri hvína í trjátoppunum í mesta óveðri. 

"Nei, það er vegna þess að það er stormur innan í mér", svaraði ég, til að halda samlíkingunni - fannst ófrumlegt að segjast bara vera veikur.

"Ég skila þessu til fG, mér sýnist bíllinn vera að koma." 

Þar með lauk símtalinu með þökkum frá mér.

Það næsta sem gerðist var, að á vegg minn á fésbókinn var komin setningin: "Svo bregðast krosstré sem önnur tré.", sem ég svaraði óðara með eftirfarandi hætti: "Það kemur að því þegar flest þessi óbreyttu tré hafa brugðist. Vil frekar hafa hann svona: Eftir bregðast krosstré öðrum trjám."  Svar við þessum snilldarleik mínum barst seint og um síðir: "Verði þinn gráðugi vilji", sem mér er í rauninni ekki alveg ljóst hvað merkir, en kýs, með tilliti til fG (sem hér var á ferðinni) að túlka sem svo að hún telji að þarna hafi komið fram slík snilld að engu væri til að svara. Nema þá að viðhorf hennar til mín sé samsvarandi því sem fram kemur í hinum kristna texta sem þarna var vitnað til, svo ekki varð um villst. 

Það gerðist nú ekkert frekar í þessum málum fyrr en í morgun að ég lét mig hafa það, hreysti minnar einnar vegna, að skella mér á vinnustað til að reyna að reisa við orðspor mitt, en þá komst ég að því að veikindi höfðu verið eina umræðuefni gærdagsins á vinnustaðnum, svo mikil tíðindi höfðu þarna verið á ferðinni.

Það vissi ég að fG myndi taka mér fagnandi með sínum hætti, enda varð sú raunin. Samskiptin hófust með því að hún tilkynnti mér að það væri ekkert að mér, hverju ég svaraði á þann veg að það væri alveg rétt - þetta væri ekki nokkur skapaður hlutur. Þá fór auðvitað eins og ég vissi - hún hóf að vorkenna mér svo fárveikum - ég þyrfti nú bara að drífa mig heim og ná þessu úr mér. Þessu hélt hún áfram fram að hádegi með þeim afleiðingum að ég var farinn að efast um að ég kæmist heim hjálparlaust. Það var sprottinn út á mér kaldur sviti og hnerrar og hóstar voru óstöðvandi. Ég fór heim með fyrra fallinu, með von um á mér tækist að koma þessu í lag með lítilli vorkunnsemi frá fD, en auðvitað fór það svo að hún bauðst til að taka að sér skylduverk mitt þennan daginn, auðvitað ekki mín vegna, heldur þess sem njóta skyldi verka minna. Ég veit þó að annað býr að baki.

Öfug sálfræði verður seint ofmetin. 

Það er huggun harmi gegn að veikindin áttu sér stað á þeim degi sem flestir starfsmenn í vestrænum ríkjum kjósa að tilkynna veikindi. Sætt er sameiginlegt skipbrot.

Fari það í orðalaust

Engin orð

3:1 Hvað gerist núna?

Loksins þekur hvítur hreinleikinn Suðurland. Rétt svo að maður kunni orðið að aka bíl við þessar aðstæður. Snjómælir á sólarpalli gefur til kynna 30 cm jafnfallinn snjó. Hiti við frostmark. Blankalogn eins og alltaf í Laugarási.  Nokkrir dagar með snjó.

Trúarleg afskipti (3)

Skálholtskórinn í júlí 2007

Það yrði ansi mikil langloka ef ég færi út í að segja þá 16 ára sögu (eða svo), sem hófst þegar Hilmar Örn Agnarsson gerðist stjórnandi Skálholtskórsins. Það á reyndar að nægja að segja það, svona þegar litið er til baka, að þessi kórtími minn var sérlega ánægjulegur fyrir margra hluta sakir. Maður fann það fljótt, að þarna var kominn maður með metnað. Hann virkaði á mann sem óskipulagður á ýmsum sviðum, en þegar um var að ræða tónlistina, var hann ávallt með hlutina á hreinu, vissi hvað hann vildi og tókst að fá kórinn með sér í ótrúlegustu flugferðir í þeim efnum. 

Smám saman byggðist upp kjarni af tiltölulega ungu fólki, sem margt var ómótað í kórstarfi - feiknalega góður efniviður fyrir kórstjóra til að setja sitt mark á, sem hann sannarlega gerði.

Auðvitað verð ég að halda þvi til haga hér, sem annarsstaðar áður, að röddin eina, í þessum kór var auðvitað ekkert slor, til í allt, umbar allt. Mér þótti heiður að því að fá að vera hluti af henni. Ekki var hún fjölmenn á öllum tímum, en öflug var hún, svo mjög að stjórnandinn þurfti ítrekað að halda aftur af henni svo aðrar raddir heyrðust yfirleitt. Og fögur var hún, um það er ekki hægt að deila, bæði að því er varðaði söngfærni, raddfegurð, stundvísi, jákvæðni, lítillæti, andlegt atgervi og líkamlegt. Allt var rétt. Ég  er viss um að aðrir stjórnendur hafa litið stjórnanda Skálholtskórsins öfundaraugum vegna silkimjúkra tenóranna.

Aðrar raddir voru svo sem einnig ágætar. 

Sópran var þarna með þeim hætti, að engu var líkara en að þar væru á ferð stúlkur um tvítugt. Sannkallaðar englaraddir - enginn var þarna, að jafnaði sópraninn sem skar sig út úr öðrum sökum hás aldurs, eða vegna óperutilburða - mjúk og létt var röddin þó vissulega hefði hún mátt láta meira til sín taka á stundum í öðru en hléspjalli. Þetta lagðist þó eftir því sem árin liðu.

Altinn var, þegar best lét, afburða þéttur og fær í sínum þætti. Auðvitað átti hann misauðveldlega heimangengt á æfingar, en þegar allur altinn var á staðnum munaði sannarlega um hann, bæði þegar hann fékk í einstaka tilvikum  línur sem skáru sig einhvern veginn úr og þegar stjórnandanum tókst að fá aðrar raddir til að leggja við hlustir og hugsa um altinn. Það fjölgaði í altinum eftir því sem á leið.

Bassar voru reyndar ekki nægilega margir að öllu jöfnu, til að viðvera þeirra virtist breyta einhverju. Einhvernveginn reyndist kjarninn sem þeir mynduðu á þessum árum ekki ná að verða jafn öflugur botn og hann hefði getað verið. Þeir sem þarna voru á hverjum tíma gerðu þó sannarlega sitt til að mála    flutninginn sínum dökku tónum. Oft voru kallaðir til aukabassar þegar mikið stóð til, sem betur hefðu verið stöðugri. Það sem stendur upp úr í minningunni um bassana er tvennt: opnunartími kauphallarinnar í Tókýó, og neftóbak. Bössum fjölgaði aldrei til langframa.

Þetta var efniviðurinn sem stjórnandi Skálholtskórsins hafði úr að moða: mikið efni til að móta úr glæsilegt menningarlegt fyrirbæri. Það gerði hann.

Það eru margar hliðar sem hægt er að fjalla um í sambandi við þann eina og hálfa áratug sem ég kom þarna að starfi Skálholtskórsins. Hérna hef ég litið á hraðferð efniviðinn. Ég get einnig skoðað áhrif þess á samfélagið að Hilmar Örn og fjölskylda hans fluttu í sveitina, aðbúnað kórsins á Skálholtsstað, veraldlegan hluta starfseminnar og kirkjulegan einnig, ferðirnar sem alltaf voru hluti þeirra markmiða sem sett voru, að ógleymdum starfslokum kórstjórans. Allir þessir þætti verðskulda mikla umfjöllun hver og einn. Ég mun á einhverjum punkti sinna þeirri umfjöllun frá mínu sjónarhorni.

Þegar hlakkar í

Ætli það sé ekki bara sammannlegt, eins og svo margt í mannheimi, að eiga erfitt með sleppa því að gleðjast nokkuð þegar náunginn, sérstaklega ef maður lítur á hann, sem sér andstæðan í einhverjum efnum, er ekki alveg að höndla tilveruna.

Hópurinn með stóru möndluna (Möndlungar) veit þessa dagana ekki í hvorn fótinn hann á að stíga. Línan hefur löngum verið svo hrein og tær, bein og skýr, ekki síst frá því ritstjórinn steig eins og alheimslausnari fram í sviðsljósið. Ein rödd, ein skoðun, (Ein Land, ein Volk, eine Stimme (eða einhvernveginn í þá veru)). Síðan þá hefur sú skoðun verið rík hjá Möndlungum, að í raun hefðu þeir sem voru ekki á línunni, varla tilverurétt meðal þjóðarinnar. Þar fóru víst hálfgerðir vanvitar sem vildu eyðileggja allt hið góða sem stefnan eina (sem í rauninni er aldrei orðuð sem slík) stóð fyrir.

Nú hefur það gerst að stráklingurinn sem hefur stýrt Möndlungum er orðinn vikapiltur kommúnísta og það rýkur úr Hádegismóum. Litlir Möndlungar vítt um landið reka upp ramakvein. 

Það hlakkar í mér gegn vilja mínum og mér er spurn, eftir hamaganginn: hve margir þeirra sem samþykkt hafa harðorðar ályktanir að undaförnu, gegn stráklingnum og nánustu hirð hans, hafa yfirleitt lesið, sjálfstætt, þennan meinta ólánssamning? 

Maktar leitað, moðreykur troðinn,
merktir eru kvislingar.
Margklofnir, því mikill er voðinn,
möndlu núna tittlingar.

Laugaras.is

Ég hef engar áhyggjur af því að aldurinn sé hugsanlega eitthvað farinn að hafa áhrif á það sem ég hugsa eða segi. Hverju ætti það svo sem að breyta?

Ég stend mig að því að vera farinn að hugsa dálítið öðruvísi en áður. Í því sambandi vil ég nefna hugmynd sem er búin að vera að brjótast í mér í nokkurn tíma, en sem hefur ekki komist lengra en það enn sem komið er.

Það var fyrir 30 árum (1980) sem gefin var út mikil ritröð undir heitinu Sunnlenskar byggðir. Síðar var, allavega að einhverjum hluta, gefin út uppfærð útgáfa þar sem ég fékk sess, sem kennari í Reykholtsskóla. 

Það var ráðist í þessa útgáfu í tilefni af 70 ára afmæli Búnaðarsambands Suðurlands. Arnór Karlsson, heitinn, hafði umsjón með ritun kaflans um Biskupstungur. Í þessu riti er umfjöllun um hvert einasta býli: stærð, sögu, landshætti, byggingar, fasteignamat og ábúendur.

Það er skemmst frá því að segja að þetta er hið merkasta verk og er oft notað til að afla upplýsinga um fólk, aðallega. Eiginlega ómetanlegt. Stundum er þetta kallað 'glæpamannatalið' í hálfkæringi í mínu umhverfi.

Nú jæja. Búnaðarsamband Suðurlands varð 100 ára 2008. Ekki veit ég hvað var gert til að minnast áfangans.

Mér fyndist það ekki ósniðug hugmynd, að sambandið tæki sig til og setti upp vef þar sem sömu upplýsingar væri að finna, uppfærðar til dagsins í dag. Gífurleg vinna, já, en auðveldari uppfærsla á upplýsingum en að endurtútgefa bækurnar. Skyldi efni bókanna vera til í tölvutæku formi? Fremur ólíklegt, reyndar.

Þegar ég byrjaði að skrifa þennan pistil var hugsunin ekki svona stór - náði bara til Laugaráss. Mig hefur nokkuð lengi langað til að ráðast í uppfærslu á þeim kafla sem snýr að sögu þessa merka staðar.  Mér sýnist að það þyrfti ekki að vera óyfirstíganlegt verkefni, þarf vissulega tíma og grúsk, traustur grunnur hefur verið lagður með Sunnlenskum byggðum. 

Það er allt í lagi að velta hlutunum fyrir sér.

Trúarleg afskipti (2)

Síðast þegar ég tæpti á þessu málefni, þann 12. september á síðasta ári, lét ég að því liggja, að ef til vill yrði framhald á. Framhaldið hefur látið á sér standa af ýmsum ástæðum, en nú hyggst ég gera tilraun til að gera grein fyrir sýn minni á aðkomu mína að málefnum Skálholtsstaðar frá þeim tíma.

Þar sem ég er ekkert sérlega minnugur á menn og tíma, hlýtur það sem ég skrái hér og sem vísar til einstakra tilvika, tíma, eða manna, að verða nokkuð ónákvæmt, en það skiptir nú ekki öllu máli.

Glúmur Gylfason

Hér hóf ég kennslu við Reykholtsskóla haustið 1979, og smám saman hóf ég að kynnast samfélaginu aftur. Hafði verið fjarverandi í 4 ár. Það liðu einhver ár áður en að því kom að mér datt í hug að hefja þátttöku í starfi Skálholtskórsins, en þá stjórnaði Glúmur Gylfason honum. Hann var þó þarna til bráðbirgða, að mig minnir - man ekki hve lengi ég var þarna undir hans stjórn.

dr. Róbert Abraham Ottósson

Ólafur Sigurjónsson

Að koma inn í svona gróinn kór, reyndist mér nú ekkert auðvelt, en ég haði áður tekið þátt í kórstarfi, m.a. með Árnesingakórnum í Reykjavík og vissi út á hvað þetta gekk. Þar að auki hafði ég lært að spila lítillega á orgel hjá Guðjóni Guðjónssyni, sem var þá að læra til prests og sem ég held að starfi nú sem slíkur í Svíþjóð. Ég var nokkuð viss um að tenór væri sú rödd sem helst hentaði mér, en þar voru fyrir í kórnum, ekki minni söngvarar en Sigurður á Heiði og Bragi á Vatnsleysu, sem þá höfðu verið í kórnum, undir stjórn Róberts Abrahams Ottósonar, frá því kórinn var stofnaður fyrir vígslu kirkjunnar árið 1963.

Örn Falkner

Ég man að það auðveldaði mér mjög að koma þarna inn í tenórinn með svo örugga og öfluga tenóra mér við hlið. Vissulega var ég ekki alltaf sáttur þegar til stóð að æfa einhvern sálm sem ég hafði aldrei komið nálægt og hinir reyndu kórfélagar tilkynntu: "Við kunnum þetta. Alveg óþarfi að vera að æfa það eitthvað". Mér fannst ég nú samt vera furðu fljótur að aðlagast þessu umhverfi, og fannst þetta skemmtilegur félagsskapur.

sr. Guðmundur Óli Ólafsson

Fljótlega hvarf Glúmur af vettvangi og í hans stað kom til skjalanna Ólafur Sigurjónsson frá Forsæti. Mér líkaði ágætlega við hann sem stjórnanda, en það kom að því, af einhverjum ástæðum, að hans stjórnunartíð lauk. Það gerðist ekki með friði og spekt og það var þá sem kórinn leystist upp í einhvern tíma. Við þá "sprengingu" sem þarna varð hurfu margir þeirra sem höfðu myndað hryggjarstykkið í kórnum af vettvangi. Stofnfélagar, voru þá búnir að vera í kórnum í 20-30 ár. Hvað gerðist næst og hvernig er ég ekkert viss um. Ég man að það var haldið áfram eftir einhvern tíma. Þá vara ráðin ung kona til að stjórna, en ég man ómögulega hvað hún heitir. Þá var ráðinn til starfa annar ungur kórstjóri, Örn Falkner. Þarna fór einnig að tínast inn nýtt fólk.  Það var svo um það bil sem 10. áratugurinn hófst, þegar ég var í sóknarnefnd í Skálholti, sem að því koma að ráða nýjan organista að kirkjunni, á breiðari grunni en verið hafði. Hann skyldi hafa búsetu í Skálholti. Þáverandi sóknarprestur, sr. Guðmundur Óli Ólafsson, mælti eindregið með einum umsækjandanum og sagði um hann, að hann hefði aðeins einn galla, hann kynni ekki á klukku. Þessi umsækjandi var Hilmar Örn Agnarsson. Hann var að koma frá námi í Hamborg, hafði áður starfað um hríð við kórstjórn í Þorlákshöfn og verið meðlimur í hljómsveitinn "Þeyr". Þetta vissum við um manninn. Hann var ráðinn og flutti með fjölskyldu sinni, konu og tveim sonum í Skálholt.

Hér er gert hlé á þessari umfjöllun. Það kemur kannski meira síðar.

Mér þætti auðvitað vænt um, ef einhver sem er betur að sér í nöfnum fólks og ártölum, léti mig vita um það sem betur  má fara í þessum efnum, eða rétt væri að láta fylgja með.