Aumingjarnir litlu - þetta er svo erfitt!

Þessi mynd hefur gjarnan verið notuð í rökræðum um samræmd próf. Já, já, sannarlega er ósanngjarnt að gullfiskurinn þurfi að taka sama próf og apinn: reyna að klifra upp í tré. Við getum öll verið sammála um að það væri ójafn leikur og að gullfiskurinn myndi sennilega upplifa sjálfan sig sem tapara eftir þetta próf. Hann myndi skora miklu hærra í prófi þar sem reyndi á aðra þætti, til dæmis keppni í útlitsfegurð.  Það er jafn ósanngjarnt að ætlast til þess af hinum dýrunum á þessari mynd að reyna að klifra upp í þetta tré.

Ég geri ráð fyrir, að úr því það á að fara að prófa öll þessi ólíku dýr með sama prófinu, þá hafi þau öll verið samskonar námi - kannski námi í klifurfræði. Ef svo var, þá vaknar miklvæg spurning: hvernig kom það til að svo ólík dýr lentu í þessu sama námi? Hvernig var það ákveðið og af hverjum?

(Af myndinni að dæma eru dýrin búin að vera að læra fræði sín hjá manndýri, sem er nú ekkert sérlega þekkt af klifurgetu sinni).

Voru það foreldrar þessara dýra sem ákváðu að þau skyldi fara í þetta nám? Ef svo er, þá eru foreldrarnir sennilega annað hvort afar illa upplýstir um eðli og inntak námsins, eða þá að klifurfræðinám nýtur svo mikillar virðingar í samfélagi dýranna, að til að tryggja stöðu fjölskyldunnar, sjái foreldrarnir ekki aðra leið betri en setja afkvæmi sín í þetta nám.

Ég verð að viðurkenna, að mér finnst að betra hefði verið að setja þessi dýr í mismunandi nám strax til að byrja með. Þá hefðu aparnir lagt sig eftir klifurfræðinni, fuglarnir farið í flugnám, fílarnir í aflfræðina, mörgæsin hefði rústað suðurskautsfræðinni, gullfiskurinn hefði plumað sig vel í fyrirsætunáminu, selurinn í haffræðinni og úlfurinn í söngnáminu. Við þessar aðstæður hefðu allir fengið að nýta styrkleika sína og allir komið út úr dýraskólanum fullir sjálfstrausts. Það sem myndi þar að auki vinnast við þetta fyrirkomulag væri, að samfélag dýranna yrði miklu sterkara ef það hefði vel menntuð dýr í sem flestum greinum.

Þetta má ekki. Hversvegna skyldi það nú vera?

Jú, klifurfræðin nýtur virðingar umfram aflfræðinámið. Hún er eftirsótt. Kannski reynist fræðilegi hlutinn ekki vera fílnum um megn, en hann "sökkar" örugglega í verklega prófinu. 

Eðlilega vorkenna foreldrar fílsins honum að þurfa að fara í eins próf og apinn. Þeim finnst það ekki vera jafnrétti. Það þurfi að prófa í klifurfræðinni þannig, að allir standi jafnfætis. Foreldrunum finnst kannski líka, að það sé of mikið álag fyrir afkvæmin að þurfa að fara í svona próf. Það eigi bara að sleppa prófum.

Getur það verið (nú bara spyr ég eins og fávís karl) að með því að koma námi dýranna þannig fyrir að þau megi helst aldrei lenda í aðstæðum þar sem þau standa og falla með verkum sínum, eða getu, eða hæfileikum, þá muni samfélag þeirra veikjast með einhverjum hætti?  Hvað þarf eitt lítið samfélag dýra eiginlega mikið af klifurfræðingum, jafnvel sívaxandi fjölda doktora í greininni, kannski með doktorspróf í rannsókn sinni á samhæfingu hægri framlims í öðru klifurtaki?

Það er hægt að spyrja margs, en mín kynslóð er væntanlega farin að draga sig töluvert til baka í þessari umræðu. 

Því læt ég staðar numið núna - þurfti bara að koma þessu frá. Held kannski áfram síðar.